اسم الکتاب : پژوهشى در علم تجويد المؤلف : علامی، ابوالفضل الجزء : 1 صفحة : 19
ترس از ديرشدن كار داشته، كه بر اثر آن اختلاف در امر قرائت بيشتر شده و توهّم تغيير و تحريف مىرفته است. ممكن است پرسش شود چرا خلفاى ديگر، بخصوص امامعلى (ع) در اينامر، مسامحه كردند؟ جواب اين است كه مصلحت قرآن، اسلام و مسلمين ايجاب نمىكرد كه سالها بعد از كار عثمان، به عنوان اصلاح مصاحف، دست در قرآن برده شود، زيرا بهانهاى براى تحريف قرآن به وسيله اهل بدعت و هواخواهان مىشد. و چه بسا به نام اصلاح خطاهاى قرائتى مصاحف، دستطمع به ساحتمقدس قرآن درازكرده و آنرا درمعرض سياستهاى ضداسلامى قرار دهند. و گرنه اوّلين كسى كه خطر اختلاف در قرائت قرآن را متوجّه شد على (ع) بود. «1» عوامل پيدايش اختلاف قرائتها عمده بحث در اينجا، بررسى عواملپيدايش اختلافقراآت، بعد ازتوحيد مصاحفاست، امّا خوب است اشارهاى به عوامل اختلاف قرائتها در دوران قبل از توحيد مصاحف نيز بشود. از قرائن برمىآيد كه عامل مهم اختلاف در اين دوره، «تكيه بر نقل، اخذ و سماع» بوده است. به اين صورت كه قاريان در تعليم و تعلّم قرآن، قراءت را از زبان استاد مىشنيدند و سعى داشتند آن را حفظ كنند. و اساتيد نيز مستقيم يا بواسطه استادانى ديگر، از پيامبر (ص) شنيده بودند، بدين جهت مردم در تعليم قرآن بايد به نقل و اخذ، اعتماد مىكردند. ازاين رو، وقتى محور يادگيرى، نقل، اخذ و شنيدن باشد طبيعى است لهجههاى مختلف يا فراموش كردن كيفيّت تلفظ بعضى از كلمات در هنگام تعليم، يا دقيق و صحيح نشنيدن از استاد، مىتواند در ايجاد اختلاف قراءتها مؤثر باشد. امّا عواملى كه در پىمىآيد مربوطبه آندسته از عواملىاست كه بعد از توحيد مصاحف، سبب اختلاف در قراءت شد، و علت بررسى اين عوامل از آن مقطع، بدين خاطر است كه اقدام به يكى كردن مصاحف، به عنوان نقطه عطف در يكسان سازى قراءت قرآن محسوبمىشود. 1- اختلاف مصاحف شهرها: اختلاف بين مصاحفى كه در زمان عثمان نوشته شد و
اسم الکتاب : پژوهشى در علم تجويد المؤلف : علامی، ابوالفضل الجزء : 1 صفحة : 19