درس اول: جريانهاى سياسى از مشروطه تا انقلاب اسلامى يكى از راههاى شناخت مسائل سياسى هر جامعه شناخت جريانهاى سياسى اعم از جناحها، احزاب، گروهها و محفلهاى سياسى آن جامعه است. تا قبل از نهضت مشروطه، فعّاليّت سياسى تحت عنوانِ تشكّلها، گروهها و احزاب به شكل امروزى آن در جامعه وجود نداشت. امّا بعد از پيروزى نهضت مشروطه به تدريج گروهها و جريانهاى سياسى در ايران شكل گرفتند و بعدها برخى از آنها به حزب تبديل شدند. به طور كلى پس از پيروزى نهضت مشروطه سه جريان فكرى يا ايدئولوژيك به تأسى از كشورهاى غربى و همسايه در ايران به وجود آمد. اين سه جريان شامل چپ يا ماركسيست (ماركسيسم- لنينيسم و ...) اسلامى و ملى گرا بودند. پس از سقوط رضاشاه و به وجود آمدن فضاى باز سياسى در ايران، برخى از اين جريانها مانند حزب توده، به يارى بعضى از كشورها تبديل به احزاب و گروههاى سازمانيافتهاى شدند، اما بعضى ديگر همانند جريانهاى اسلامى تا اوايل دهه 1340 ه. ش، هيچگاه به شكل حزب يا گروه منسجمى در نيامدند. در اين درس به شرح اين سه جريان و معرفى گروههايى از آنان مىپردازيم: