وجه انحصار فقه در چهار بخش آن است كه يا هدف از حكم، امور اخروى است يا دنيوى؛ نخست را عبادت نامند و در صورت دوم يا احتياج به عبارتى و لفظى دارد يا خير. دوم را احكام نامند و در صورت نخست يا اين تعهد و عبارت از دو طرف است يا نه؟ اولى را عقود و دومى را ايقاع نامند. [1]

2. حقوق بين‌الملل

دولت‌ها و ملت‌ها براى بهره‌مندى از مواهب الهى كه در كرۀ زمين گسترده شده و برخوردارى از امنيت و آسايش به تعاون و مبادلات گسترده و قوانينى نياز دارند كه آن را نظام بخشد، خصوصاً با پيشرفت تكنولوژى و صنعت كه جوامع را مانند پيچ و مهره‌هاى يك ساعت به هم مرتبط كرده، به گونه‌اى كه بدون يكديگر نمى‌توانند به زندگى خود ادامه دهند.

بنابر اين انزوا از جهان و دولت‌ها و ملت‌هاى ديگر، امكان ندارد و هيچ دولتى براى تأمين نيازهاى مختلف خود از معاونت و تبادل با ديگران بى‌نياز نيست و پيشرفت آن‌ها مرهون روابط سالم با ديگر كشورهاى جهان است؛ به علاوه برخورد منافع و تعارض ناشى از عوامل گوناگون مى‌تواند جهان را به صحنۀ نبردهاى خونين دولت‌ها مبدل كند. واگر قانونى براى حل اين مسائل وجود نداشته باشد، اين امر اجتناب‌ناپذير خواهد بود.

حقوق بين‌الملل مجموعه‌اى از قواعد الزام‌آور است كه بر روابط بين دولت‌ها حاكم است. با توجه به اين مقدمه مى‌توان تعريف‌هاى متعددى را كه حقوقدانان از حقوق بين‌الملل ارائه داده‌اند مورد ارزيابى قرار داد. دكتر ضياء بيگدلى بر اين باور است كه: «حقوق بين‌الملل تنظيم كننده مناسبات ميان اعضاى جامعه بين‌الملل است» و در ادامه براى اين قواعد دو ويژگى ذكر كرده: يكى آن كه اين قواعد بر حقوق داخلى و ملى كشورها تقدم و اولويت دارد و ديگر آن كه كشورها و سازمان‌هاى بين‌المللى در روابط خود ملزم به رعايت اين قواعد هستند. [2]

دكتر صفدرى علاوه بر تنظيم روابط بين كشورها وظيفۀ ديگرى را نيز براى حقوق بين‌الملل قائل است. به عقيده دكتر صفدرى: علاوه بر تنظيم روابط بين كشورها حقوق بين‌الملل شامل