رسـول خـدا(ص ) ما را تعقيب مى كرد و ما همچنان مى گريختيم . بعضى از افراد ما پس از اينكه وارد حصار طائف هم شده بودند، از شدّت ترس همچنان مى پنداشتند كه پيامبر(ص ) هنوز هم در تعقيب آنهاست .(219)

(6) زياد نشان دادن نفرات و ابزار جنگى

زيـادى و تـفـوّق نـفـرات و تـجـهـيـزات يـك سـپـاه ، تـرس و وحـشـتـى در دل دشـمـن وارد مـى كـنـد. حـتـى مسلمانان كه به نصرت و امداد الهى اعتقاد داشتند، در جنگ بدر از زيادى سپاه دشمن ، دچار ترس و هراس شده بودند.

يـكـى از روش هـاى پـيـامبر(ص ) در اين مورد، آتش هاى متعدد و پراكنده اى بود كه مسلمانان به دستور ايشان ، شب ها در محل استقرار خويش بر مى افروختند. اين روش در جنگ هاى حمراء الاسد و فتح مكّه ، موجب وحشت مشركان گشت .(220)

از لحاظ كيفى نيز، پيامبر(ص ) سعى داشت نيروها را با قدرت نشان دهد، لذا به سالمندان سپاه ، دسـتـور مـى داد تـا مـحـاسـن سـفـيـد خـويـش را خـضـاب نـمـايـنـد تـا دشـمـن گـمـان كـنـد در مقابل سپاهى جوان و قدرتمند ايستاده است .(221)

(7) كشتن فرماندهان دشمن

فـرمـانـده هـر رده اى در جـنـگ ، عـلاوه بـر سـاير نقش ها، مركز پيوندعاطفى و تكيه گاه روحى نـيـروهاى تحت امر است و اين دو از عوامل كليدى حصول موفقيت در صحنه نبرد محسوب مى شوند. از ايـن رو، اگـر فرماندهى لايق ، شجاع و با نفوذ به ويژه در رده بالا، از گردونه جنگ خارج شـود، شـكـافـى جـبـران نـاپـذيـر در قـواى روحـى نـيـروهـا، پـديـد مـى آيـد. لذا يـكـى از كـانـال هـاى ايـجاد رعب در دل دشمن ، حمله به مراكز فرماندهى و از بين بردن فرماندهان است . نمونه هاى بسيارى از تاءثير كشته شدن فرمانده در روحيه نيروها در جنگ هاى صدر اسلام به چشم مى خورد:

وقـتـى ابـوجـهـل ـ از فـرمـانـدهـان بـا نـفـوذ مـشركان ـ كشته شد، مشركان اعم از بزرگان مكّه و دلاورانـشـان پـا بـه فـرار گـذاشـتـنـد، بـدون آنـكه پشت سرخويش را نگاه كنند.(222) قـبـل از جنگ بنى نضير، پيامبر(ص ) فرمان كشتن فرمانده آنها، كعب بن اشرف را صادر نمود و پس از كشته شدن او، هيچ يهودى در مدينه نبود، مگر اينكه دچار وحشت شده بود.(223)

(8) استقرار در مناطق فتح شده

اسـتـقـرار مـوقـت در مواضع فتح شده ، به قصد نشان دادن قدرت واعتماد به نفس ، هراس دشمن شـكـست خورده و دشمنان احتمالى را دو چندان مى سازد. پيامبر(ص ) و اصحابش در برخى از جنگ هـا و اغلب سريه ها، پس از منهزم ساختن دشمن يا فرار آنها، چند روزى در ميدان نبرد يا سرزمين هـاى مـتعلق به آنها مى ماندند و ضمن تثبيت پيروزى خود، انديشه تجاوز را به كلّى از صفحه ذهنشان بيرون مى كردند.(224)

(9) تبليغات

يـكـى از راه هاى مهم براى به وحشت انداختن دشمن ، استفاده ازحربه نافذ تبليغات است كه به اشـكـال زيـر انـجـام مى شود: شعار و رجز در ميدان نبرد، اولتيماتوم و تهديد، شايعه ، ايجاد تفرقه ميان دشمن و مانند آن .