شـش ـ تـحـقـق بـرتـرى كـمّى و كيفى در مكان تمركز و تداوم آن : تمركز بايد به گونه اى انـجـام شـود كـه نـيـروهـاى مـتـمـركـز از لحـاظ كـمـّى و كـيـفى نسبت به نيروهاى دشمن از تفوّق قـابـل مـلاحـظـه اى بـرخـوردار بـاشـند. اين تفوق مختص شروع تهاجم نيست بلكه لازم است تا نيل به اهداف مورد نظر حفظ شود.

هـفـت ـ سـرعـت عمل : از آنجا كه تمركز قوا در يك نقطه محدودى انجام مى شود و دشمن هم درصدد اطـلاع از نـاحـيـه تـهـاجـم مـتـمـركـز اسـت ، سـرعـت عـمـل مـى تـوانـد، دشـمـن را در عـكـس العمل ها ناكام سازد.

هـشـت ـ هـمـاهـنـگـى و وحـدت عـمـل : دليـل اهـمـيـت بـيـش از حـدّ هـمـاهـنـگـى در اجـراى اصل تمركز، تجمع نيروها و تجهيزات فراوانى است كه بايد در منطقه اى محدود مستقر گشته و در جبهه اى كم عرض ، وارد عمل شوند. افزون بر اين ، در يك تهاجم متمركز، غالباً نفوذ به عـمـق مـواضـع دشـمـن مـدّ نـظـر اسـت كـه عـبـور يگان ها را از خطّ حدّ عملياتى جهت ادامه عمليات ، نـاگـزيـر سـاخـتـه اسـت و ايـن عـامـل ، نـيـازمـنـد هـمـاهـنـگـى بـيـشـتـر يـگـان هـاى عمل كننده است .

تمركز قوا در صدر اسلام ودفاع مقدس

جـنـگ هـاى صـدر اسـلام ، تـبـلور روشـنـى از سـيـره نـظـامـى رسـول اكـرم (ص ) و امـيـر مـؤ مـنـان عـلى (ع ) در بـه كـارگـيـرى اصول جنگ ، ازجمله اصل تمركز قوا است كه به ذكر نمونه هايى بسنده مى كنيم :

رسـول اكـرم (ص ) درنـبـرد احـد، با آرايش سپاه خويش در منطقه اى كه سه طرف آن را كوه هاى صـعب العبور احاطه كرده بود، ضمن رعايت حداكثر صرفه جويى در قوا، توانست كليه نيروها و امـكـانـات خـود را، جـز عـده اى كـه مـاءمـور حـفـاظـت تـنـگـه بـودنـد، در يـك مـنطقه و يك جهت در مقابل سپاه دشمن متمركز سازد.

در جنگ خيبر، پيامبر اكرم (ص ) قواى اصلى خود را جهت تصرف قلعه ناعم متمركز نموده ، دست بـه يـك تـهاجم تمركز يافته زد و براى اينكه دشمن نتواند از تمام نيروى خود جهت مقابله با ايـن تـهـاجـم اسـتفاده كند و به تعبيرى دست به تمركز پدافندى نزند، بقيه نيروها را ماءمور ساخت تا نيروهاى مستقر در قلعه هاى ديگر را با عمليات هاى ايذايى سرگرم سازند. سرانجام پـس از سـه روز مـحـاصـره ، يهوديان مجبور شدند بيرون از قلعه به نبرد سختى تن دهند كه سـرانـجـام بـه كـشـتـه شـدن فرمانده آنها، حارث بن ابى زينب منجر شد و قلعه و دژ ناعم به تصرف مسلمانان در آمد.(168)

در جـنـگ تـبـوك ، پـيـامـبـر اكـرم (ص ) توانست حدود سى هزار جنگجو را با تجهيزات و امكانات قابل توجّهى براى مقابله با سپاه روم ، تجهيز و بسيج نمايد.

ايـن بـسـيـج قـوا، بـا تـوجـّه بـه جـمـعـيـت مـحـدود مـديـنـه ،نسبت به موارد مشابه بسيج قوا، در طـول تـاريخ جنگ ها، قطعا بى نظير بود، چرا كه در اين جنگ ، تقريبا تمام افرادى كه قدرت جنگيدن داشتند، عازم اين جنگ شدند.(169)

ايـن سـه نـمـونـه از جـنـگ هـاى پـيـامـبـر (ص )، مـصـداق هـاى بـه كـارگـيـرى اصل تمركز قوا، يعنى بسيج قوا و تمركز در نقطه اى از مواضع دشمن است .

در جنگ جمل ، حضرت على (ع ) پس از شدّت گرفتن نبرد، دستور داد تا شترى را كه عايشه بر آن سـوار و بـه عـنـوان مركزى براى سپاهيان ناكثين درآمده بود، مورد تهاجم قرار دهند و حملات خويش را در آن نقطه متمركز نمايند.(170) سرانجام پس از نبردهاى بسيار، شتر پى شد و جنگ جمل به نفع آن حضرت پايان پذيرفت .(171)

حـمـاسـه دفـاع مـقـدس ، عـرصـه ظـهـور و بـروز اسـتـعـدادهـاى نـظـامـى و بـه كـارگـيـرى اصـول جـنـگ در صـحـنـه يـك جـنـگ واقـعـى بـود. روز 9 فـرورديـن سـال 1361 يـعنى روز پايانى عمليات فتح المبين ، به دستور قرارگاه كربلا، يك لشكر و سـه تـيـپ در خـط پـدافـنـدى مـنـطـقه مستقر شدند و بقيه يگان ها ماءمور به منطقه عمومى اهواز گـشـتـنـد. هـدف از ايـن جـابـجـايـى ، تـمركز قوا در منطقه عمومى اهواز، جهت اجراى عمليات بيت المقدس بود كه به آزاد سازى خرمشهر انجاميد.(172)