اسم الکتاب : پژوهشى در مقتلهاى فارسى المؤلف : جمعی از نویسندگان الجزء : 1 صفحة : 19
متبادر مىگردد ارتباط تامّ و تمام با وقايع عاشورا دارد و نظر مرحوم دكتر معين در معناى سوم مقتل در ميان پارسى زبانان از ديرباز مورد عنايت بوده است. 2. پيشينه مقتلنگارى در زبان عربى و فارسى 1- 2. مقتلِ ابوالقاسم اصبغ بن نباته مجاشعى تميمى حنظلى: مرحوم شيخ آقا بزرگ تهرانى، از اين صحابه خاص امير مؤمنان على (ع) به عنوان اوّلين مقتل نگار ياد مىكند و درباره او مىنويسد: «اقول والظّاهر انّه اوّل من كتب مقتل الحسين و كتابه اسبق كتب المقاتل»، «1» و برخى از محقّقان از ابومخنف لوط بن يحيى ازدى غامدى به عنوان نخستين مقتلنگار عاشورا ياد كردهاند كه هم عصر با امام جعفر صادق (ع) بوده است «2» كه قدمت زمانى اصبغ بن نباته بر او نيازى به توضيح ندارد. بسيارى از محقّقان از جمله مؤلّف «روضات الجنّات» روضة الشّهداى ملّاحسين واعظ كاشفى (متوفاى 910 ه. ق) را به عنوان اوّلين مقتل پارسى معرّفى كردهاند «3» ولى بطلان اين نظر بر اهل تحقيق پوشيده نيست؛ زيرا در قدمت زمانى برخى از متون منثورى كه به نقل و بررسى وقايع عاشورا پرداختهاند، ترديدى وجود ندارد و در پيشينه نثر فارسى مىتوان عناوين اين آثار و موضوعاتى را كه درباره حادثه كربلا نگاشتهاند، به روشنى نشان داد و ما از آنها در اينجا به خاطر اهميّتى كه دارند به صورت گذرا ياد مىكنيم: 2- 2. ترجمه تاريخ طبرى: مرحوم ملك الشعراى بهار از چهار كتاب زير به عنوان قديمترين نثر فارسى ياد كردهاند كه سومين آنها مورد استفاده ماست و ما به خاطر اهميّت موضوع آنها را نقل مىكنيم: الف- مقدمه شاهنامه ابومنصورى
اسم الکتاب : پژوهشى در مقتلهاى فارسى المؤلف : جمعی از نویسندگان الجزء : 1 صفحة : 19