آبي، عزّالدين حسن يوسفي فرزند ابوطالب، معروف به فاضل ابي (منسوب به آبه = آوه) و مُكنّي به ابن الزبيب، فقيه امامي سدة 7ق/13م. از افاضل شاگردان جعفر بن حسن بن يحيي بن حسن بن سعيد هُذَلي، معروف به محقق حِلي (د 676ق/1277م) بوده و با وي در بسياري از مسائل مباحثات حادّ داشته است. آبي در برخي از مباحث فقه، آراي تازه ابراز كرده، از جمله اقامة نماز جمعه را در عصر غيبت حرام مي‌شمرده و نيز بهرة زوجه را از ميراث زوج، حتي در صورت داشتن فرزند از ميّت، شامل زمين نمي‌إانسته است. فتواي اخير تا آن دوران خلاف مشهور بود، ولي پس از آبي، رأي بسياري از فقها در اين مورد بر همان قرار گرفت و نظر مشاهير متأخران نيز همان است. اثر مشهور آبي در فقه، كشف الرّموز در شرح مختصر نافع استادش محقق حلي است. وي در سال 672ق/1273م از تأليف اين كتاب فراغت يافت. تاريخ وفات او معلوم نيست.

مآخذ: آقابزرگ، الذريعه، 18/35؛ همو، طبقات اعلام الشيعه (القرن السّابع)، بيروت، دارالكتاب العربي، 1972م، ص 38؛ افندي اصفهاني، عبدالله، رياض العلماء، به كوشش محمود مرعشي و احمد حسيني، قم، 1401ق، 1/146؛ امين، محسن، اعيان الشيعه، بيروت، دارالتعارف، 1983م، 2/85؛ قمي، عباس، سفينه البحار، بيروت، دارالمرتضي، 1/55؛ همو، فوائد الرضويه، ص 95؛ همو، الكني و الالقاب، قم، 1397ق، 2/4؛ همو، هديّه الأحباب، نجف، 1349ق، ص 96؛ كاظمي، اسدالله بن اسماعيل، مقابس الأنوار في احكام النّبي المختار، تبريز، 1322ق، ص 17؛ مدرس، محمدعلي، ريحانه‌الأدب، تبريز، 1346ش، 1/38.
محمدعلی مولوی