دانشنامه کلام اسلامی - جمعی از محققین

اسم الکتاب : دانشنامه کلام اسلامی المؤلف : جمعی از محققین الجزء : 1 صفحة : 81

امامت امام هادى (عليه السلام)

امام هادى (عليه السلام) دهمين امام شيعيان در نيمه ذى حجه سال 212 در اطراف مدينه در محلى به نام صريا ديده به جهان گشود (اعلام الورى ، ص327 ; ارشاد ، ج2 ، ص285 ; اصول كافى ، ج1 ، ص497) و در 41 سالگى ( اصول كافى ، ج1 ، ص498) در ماه رجب سال 254 در سامرا به دست معتز باللّه ، خليفه عباسى و با سمّ به شهادت رسيد (تذكرة الخواص ، ص 363 ; مروج الذهب ، ج4 ، ص86 ; مناقب ، ج2 ، ص442) نام مادر آن حضرت سمانه و طبق نقل كلينى (اصول كافى ، ج1 ، ص497) سوسن بوده است.

امام هادى (عليه السلام) در سال 220 پس از شهادت پدر بزرگوارش در 8سالگى به امامت رسيد و مدت امامت آن بزرگوار 33سال بوده است (كشف الغمه ، ج3 ، ص169).

دلايل امامت امام هادى (عليه السلام) علاوه بر دلايل و نصوصى كه بر امامت ائمه دوازده گانه شيعه وجود دارد از قرار ذيل است:

1. مهم ترين دليل امامت امام هادى (عليه السلام) تصريح و وصيت پدر بزرگوارش امام جواد (عليه السلام به امامت ايشان است. كلينى (اصول كافى ، ج1 ، ص324) و مفيد ( ارشاد ، ج2 ، ص298) رواياتى را كه در آنها از سوى امام جواد (عليه السلام) تصريح به امامت امام هادى (عليه السلام شده آورده اند.

در يكى از اين روايات از قول اسماعيل بن مهران آمده است كه گفت: چون امام جواد خواست براى نخستين بار از مدينه به بغداد رود هنگام بيرون رفتنش به او عرض كردم فدايت شوم از اين راهى كه مى روى بر تو نگرانم ، پس از شما امر امامت به كه منتقل مى شود؟ حضرت با روى خندان به جانب من برگشته فرمود: آنچه تو گمان مى كنى امسال نيست ، وقتى معتصم (دومين بار) او را طلبيد ، پيش او رفته عرض كردم: پس از شما امر امامت با كيست؟ حضرت فرمود: پس از من امامت با پسرم على استالأمر من بعدى إلى ابنى على (ارشاد ، ج2 ، ص286 ; كشف الغمه ، ج3 ، ص169).

2. نصوص خاص از پيامبر اكرم (صلى الله عليه وآله وسلم) بر امامت امام هادى در حديثى كه از سلمان ، صحابوبزرگ پيامبر (صلى الله عليه وآله وسلم) نقل شده ، به طور صريح و روشن به امامت آن حضرت اشاره شده است (كفاية الأثر ، ص42 ; غاية المرام ، ج1 ، ص243).

3. ابن شهرآشوب و امين الاسلام طبرسى و ابوالفتح اربلى اجماع شيعيان به امامت امام هادى (عليه السلام) را دليل محكم و غير قابل ترديد بر صحت امامت ايشان دانسته اند (مناقب ، ج2 ، ص402 ; اعلام الورى ، ص357 ; كشف الغمه ، ج3 ، ص191).

4. انحصار وراثت و جانشينى براى امام هادى: (ارشاد ، ج2 ، ص285) زيرا امام جواد (عليه السلام) دو پسر به نام هاى على الهادى و موسى (موسى مبرقع) داشته است. از آنجا كه موسى هيچ گاه ادعاى امامت نكرد و كسانى را كه به امامت ايشان مايل بودند از خود طرد كرد (المقالات والفرق ، ص99) بنابراين امامت منحصر به امام هادى مى گردد.

5. معجزات و خوارق عادات دليل ديگر است ، كه از ايشان نقل شده است. شيخ مفيد و ابن شهرآشوب روايات متعددى از طرق مختلف در اين مورد ذكر كرده اند (ارشاد ، ج2 ، ص 289ـ 295 ; مناقب ، ج4 ، ص203ـ 212).

منابع

(1) اعلام الورى ، طبرسى ، امين الاسلام ، فضل بن حسن، مؤسسة آل البيت لاحياء التراث ، قم ، 1417ق ؛
(2) الارشاد ، مفيد ، محمد بن نعمان ، انتشارات علميه اسلاميه ، تهران ، بى تا ؛
(3) الاصول من الكافى ، كلينى ، محمد بن يعقوب ، دار الصعب ، بيروت ، 1401ق ؛
(4) تذكرة الخواص ، ابن جوزى ، يوسف شمس الدين، مؤسسه أهل البيت ، بيروت ، 1401ق ؛
(5) كشف الغمه ، اربلى ، ابوالحسن على بن عيسى ، دارالأضواء ، بيروت ، بى تا ؛
(6) كفاية الأثر ، قمى ، ابوالقاسم على بن محمد ، قم ، بيدار ، 1401ق ؛
(7) المقالات والفرق ، اشعرى ، سعد بن عبداللّه ابوخلف ، مركز انتشارات علمى فرهنگى ، 1360 ، دار الهجرة ؛
(8) مروج الذهب ، مسعودى، على بن الحسين، قم ؛
(9) مناقب آل ابوطالب ، ابن شهرآشوب ، سيد بن محمد ، مكتبة العلمية ، قم ، بى تا.؛

رحمت الله ضيايى اُرزگانى

اسم الکتاب : دانشنامه کلام اسلامی المؤلف : جمعی از محققین الجزء : 1 صفحة : 81

صيغة PDF

شهادة

الفهرست