responsiveMenu
صيغة PDF شهادة الفهرست
   ««الصفحة الأولى    «الصفحة السابقة
   الجزء :
الصفحة التالیة»    الصفحة الأخيرة»»   
   ««اول    «قبلی
   الجزء :
بعدی»    آخر»»   
اسم الکتاب : دانشنامه جهان اسلام المؤلف : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    الجزء : 1  صفحة : 932

 

بَرْدَوان (بردمان) ، شهری در ایالت بنگال غربی در هندوستان با 23 درجه و 14 دقیقه و 10 ثانیه عرض شمالی و 87 درجه و 53 دقیقه و 55 ثانیه طول شرقی ، در ساحل چپ رودخانة دَمودَر. جمعیت آن از هفت میلیون تن متجاوز است . محصول معادن زغال سنگ بردوان به 933،564 تن در سال می رسد، تولیداتی چون ساری ابریشمی و لُنگ و ابزارهای آهنی و اشیای زرین و نقره ای و ظروف برنجی و فراورده های کشاورزی منابع اصلی ثروت این شهر را تشکیل می دهد.

اکبر شاه در 982 این شهر را تصرف کرد (علامی ، ج 3، ص 119) و از آن پس در منابع تاریخی فارسی هند نام بردوان دیده می شود (جهانگیر، امپراطور هند، ص 65ـ66؛
کنبو، ج 1، ص 414). تا وفات اورنگ زیب (1118) این شهر در دست تیموریان هند بود و پس از او هندوان و مراتْهه * ها بر آن تسلط یافتند. در 1173 به شرکت هند شرقی واگذار شد و از پایان قرن دوازدهم به بعد، به صورت محل دایمی بنیچه * و عواید درآمد.

پس از درگذشت اورنگ زیب ، با اینکه مهاراجه ای هندو بر آن استیلا یافت ، بردوان ویژگی اسلامی خود را حفظ کرد. در اواسط قرن دوازدهم در ناحیة بردوان و کنار مدرسه هایی که انگلیسیها به راه انداخته بودند و در 93 مدرسة تدریس زبان فارسی و هشت مدرسة عربی تدریس می شد. مهمترین مدرسه را صدرالدین فرزند محمدصادق (متوفی 1211) در روستایی به نام بوهار بنا کرد که عبدالعلی * بحرالعلوم ، دانشمند معروف هند، در آن تدریس می کرد. این مدرسه کتابخانة وقفی بزرگی داشت که پُر از کتابهای خطّی بود. پس از بسته شدن مدرسه در 1322، نسخه های خطی کتابخانة آن به کتابخانة همایونی کلکته منتقل شد و هم اکنون این مجموعه به نام گنجینة بوهار در کتابخانة ملی (همایونی سابق ) کلکته نگهداری می شود.

گروهی عالم دین و نویسنده و سرایندة فارسی نیز از بردوان برخاسته اند، از جمله از متأخرین : حفیظ الدین احمد بردوانی مترجم عیار دانش (به اردو با عنوان خرد افروز ) در 1217 (آخوندزاده ، ص 65ـ66)؛
منشی محمدی خادم بردوانی صاحب دیوان خادم (همان ، ص 38، 167)؛
سید صدرالدین ثانی (متوفی 1323) مرجوع کنید به لف روایح المصطفی من ازهار المرتضی (همان ، ص 47، 171ـ172)؛
فضل الکریم بردوانی (متوفی 1327) مرجوع کنید به لف تبصرة النحو (همان ، ص 16)؛
مولوی محمد مَنگل کوتی مرجوع کنید به لفِ وقایة الصرف (همان ، ص 119)، شمس العلما ولایت حسین شارح دیوان حضرت علی و مرجوع کنید به لف نالة حسینی (همان ، ص 56، 113)؛
شمس العلما حافظ محمد اسحاق بردوانی مرجوع کنید به لف لرجوع کنید به لرجوع کنید به المکنون فی الامثال اللتی تمثل بهاالامین المأمون (همان ، ص 129ـ130)؛
شمس العلما لطف الرحمان بنیانگذار مدرسه ای در منگل کوت و شمس العلما هدایت حسین که چندین اثر تاریخی فارسی به کوشش او تصحیح و طبع شده است .

قبر بزرگانی چون عبدالله گجراتی ، بایزید صوفی و بهرام سقّای بخارایی در بردوان است .


منابع :
(1) حبیب الرحمن آخوندزاده ، ثلاثة غسّاله ، ترجمه و تعلیقات عارف نوشاهی ، اسلام آباد 1368 ش ؛
(2) جهانگیر، امپراتور هند، جهانگیرنامه : توزک جهانگیری ، چاپ محمد هاشم ، تهران 1359 ش ؛
(3) ابوالفضل بن مبارک علامی ، اکبرنامه ، کلکته 1877ـ1886؛
(4) محمد صالح کنبو، عمل صالح ، الموسوم به شاه جهان نامه ، ترتیب و تحشیه غلام یزدانی ، چاپ وحید قریشی ، لاهور 1967ـ1972؛


(5) Edward Balfour, The cyclopaedia of India and of Eastern and Southern Asia, Graz, Austria 1967-1968,s.v."Bardwan".

/ محمد کلیم سهسرامی /



اسم الکتاب : دانشنامه جهان اسلام المؤلف : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    الجزء : 1  صفحة : 932
   ««الصفحة الأولى    «الصفحة السابقة
   الجزء :
الصفحة التالیة»    الصفحة الأخيرة»»   
   ««اول    «قبلی
   الجزء :
بعدی»    آخر»»   
صيغة PDF شهادة الفهرست