خَدَّه ، خَدَّه، محمد، نقاش خودآموخته و از پيشگامان هنر مدرن الجزاير. او در 1309ش/ 1930 در شهر مُسْتَغانِم زاده شد. پدرش كشاورز بود. خده دوران كودكى را، به سبب نابينايى پدر و مادرش، با دشوارى سپرى كرد (>فرهنگ هنر<، ذيل مادّه؛ «محمد خدّه»، 2010ب). پس از پايان تحصيلات مقدماتى، در چاپخانه اى به كارآموزى مشغول شد. گوناگونى حروف و قواعد آنها وى را شيفته خود ساخت و آثار اين شيفتگى بعدها در نقاشي هايش پديدار شد. ديدار وى از موزه هنرهاى زيباى الجزاير در 1327ش/ 1948، در گرايش جدّى او به نقاشى مؤثر بود («محمد خدّه»، 2010ب).

در 1329ش/ 1950، به همراه دوست و همكلاسى اش عبداللّه بن عنتر به پاريس كه در آن دهه از مراكز عمده هنر جهان بود، رفت («محمد خدّه»، 2008). خده در آثار نخستينش گرايشهاى طبيعتگرايانه داشت و پس از آشنايى نزديك با هنر كلاسيك اروپا و تحول هنر انتزاعى و مطالعه پژوهشهاى اروپاييان درباره هنر افريقايى، شرق دور و اسلامى، به سوى هنر غيرفيگوراتيو كشيده شد (همانجا) و از 1333ش/ 1954 از نقاشى فيگوراتيو فاصله گرفت («محمد خدّه»، 2010ب). تجربيات او در نقاشى، به هنرمند مراكشى هم عصرش، احمد شرقاوى، نزديك بود («محمد خدّه»، 2008). خده در پاريس در سالهاى 1334، 1336 و 1337ش/ 1955، 1957، 1958 آثارش را در چند نمايشگاه به نمايش گذارد (>فرهنگ هنر<، همانجا)، گرچه همچون اغلب هنرمندان الجزايرى كه در دهه 1330ش/ 1950 به كمال رسيدند، هيچ آموزش رسمى در هنر نديده بود. خده در جستجوى زبان بصرى خاص خويش بود و در اين زمينه، مطالعه تجربيات ماتيس، موندريان و كله درباره خط، وى را به كشف ويژگى خط عربى سوق داد. او با الهام از خط كوفى مغربى و طرح خالكوبى بربرها به خلق تركيب بنديهاى انتزاعى خاص با ويژگيهاى بومى دست يافت («محمد خدّه»، 2010ب؛ «محمد خدّه»، 2008؛ مرابط، ص115). تجربه هاى اوليه خده تجاربى منفرد و پراكنده اند از جمله آثارى كه درباره دردها و رنجهاى آزادى خواهان و خشونت بر ضد فلسطينيها خلق كرده است. اما آثار بعدى وى منسجم تر و يكپارچه تر («محمد خدّه»، 2010ب) و موضوع اصلى آنها طبيعت و خوشنويسى است (>فرهنگ هنر<، همانجا).

خده در دهه 1340ش/ 1960 به الجزاير بازگشت و تمام وقتش را صرف نقاشى، گراوور (چاپنقش) و تئاتر (در نقش طراح هنرى) كرد. او در 1370ش/ 1991 در زادگاهش درگذشت (همانجا).

خده مطالعات موشكافانهاى درباره رنگ كرد و خلقنقاشيهاى بديع با رنگهاى محدود (يك يا دو رنگ) نشاندهنده درك عميق وى از رنگ در نقاشى است (همانجا؛ «محمد خدّه»، 2008). استفاده از ابزار خاص در نقاشى مثل حروف سربى، ابزار دندانپزشكى و غيره براى ايجاد بافت يا طرح از ديگر ويژگيهاى آثار اوست (رجوع کنید به «محمد خدّه»، 2008؛ مرابط، ص115). او آثارش را در اروپا، ژاپن، خاورميانه، و امريكا نيز به نمايش گذاشت. آثار وى در مجموعه هاى متعددى از جمله موزه هنر مدرنِ پاريس و موزه ملى هنرهاى زيباى الجزاير نگاهدارى مىشوند (>فرهنگ هنر<، همانجا). از جمله آثار برجسته وى مىتوان از >قبيله< (1339ش/1960)، و >درخت زيتونمديترانهاى< (1356ش/ 1977) نام برد (همانجا؛ نيز رجوع کنید به مرابط، ص 114). او مجموعه كارهايى نيز در ابعاد كوچك (مثلا در ابعاد 13 سانتيمتر × 5ر21 سانتيمتر يا 3ر11 سانتيمتر × 3ر11 سانتيمتر) دارد، از جمله >ردپا< (1359ش/ 1980)، >تعويذ< (1980) و >پژواك< (1365ش/1986؛ «محمد خدّه»، 2008؛ «محمد خدّه»، 2010الف). او مهمترين نقاش در شكلگيرى نقاشى مدرن در الجزاير است و نقاشيهاى او در زمره آثار ملى الجزاير به شمار مى آيند («محمد خدّه»، 2008؛ >فرهنگ هنر<، همانجا).