باتاک / باتَک (یا بَتَّک /بَتَّه ) ، نام منطقه ، گروهی از اقوام ، و نیز زبانی در سوماترای اندونزی .

1) منطقة باتک . در پیرامون دریاچة توبا ، در شمال قسمت مرکزی جزیرة سوماترا در کوهستانهای جنگلی قرار دارد. محصولات عمدة آن برنج ، ذرت ، سیب زمینی شیرین ؛ و صنایع دستی آن بافندگی ، آهنگری و خراطی است . معماری خانه های آنان (بویژه بام ) شکل خاصی دارد (اسمیت ، ص 140).

2) اقوام باتک . (در 1967 جمعیت حدود 000 ، 500 ، 2 تن ) بیشتر مسلمان و عیسوی اند. گروههای بومی غیرمتمدن نیز در آنجا زندگی می کنند (بستانی ، ذیل «باتاکه »). این اقوام گویشهای گوناگون دارند که مهمترین آنها گویش توبا بین ساکنان پیرامون دریاچة توبا و جزیرة سامُسیر ، کارو در شمال غربی ، سیمالونگون در شمال شرقی ، آنکولا (آنگکولا ) و ماندایلینگ در جنوب و جنوب شرقی دریاچة توباست ( > دایرة المعارف بزرگ شوروی < ، ذیل «زبانهای باتک »؛ سایرگر، ذیل «باتک »). قرنها مردم باتک خط خاصی برگرفته از نگارش مردم جنوب هند داشتند، که در میانة سدة اخیر الفبای لاتین جایگزین آن شد ( > دایرة المعارف بزرگ شوروی < ، همانجا). مردم باتک فرهنگ غنی دارند و به لحاظ داشتن سواد سهم بسیاری در حکومت اندونزی داشته اند (اسمیت ، ص 131).

در سده های دوم و سوم میلادی ، مردم باتک شیوة حکومت ، خط ، هنر، صنایع دستی و اعتقادات مذهبی خود را از هندیها آموختند. آنان هرگز موفق به تشکیل حکومت مستقل نشدند ( بریتانیکا ، ذیل «باتک »). به نظر می رسد از 504/1111 همزمان با گسترش اسلام در سوماترا، بتدریج مردم این مناطق ( از جمله باتک ) با اسلام آشنا شدند ( اندونزی : گذشته و آینده ، ص 17). باتکها نیز که بازماندة قوم مالایایی * اند و در انزوا می زیستند ( بریتانیکا ، همانجا)، بویژه ساکنان منطقة جنوب باتک ، آنگکولا و ماندایلینگ ، دین اسلام (مذهب شافعی ) را پذیرفتند (سایرگر، همانجا). این منطقه مدتها زیر استیلای هلندیها بود (رجوع کنید به اندونزی * ). در جنگ دوم جهانی ، اهالی قبیلة کارو ( از اقوام باتک ) برای سرنگونی حکومت اشرافی تحت حمایت هلندیها به ژاپنیها کمک کردند (ریکلفس ، ص 315).

---

منابع :
(1) دیتوس کلیفورد اسمیت ، سرزمین و مردم اندونزی ، ترجمة پرویز داریوش ، تهران 1350 ش ؛
(2) اندونزی : گذشته و آینده ، تهران ( بی تا. ) ؛
(3) بطرس بستانی ، کتاب دائرة المعارف ، بیروت ( بی تا. ) ؛
(4) مرل کالوین ریکلفس ، تاریخ جدید اندونزی ، ترجمة عبدالعظیم هاشمی نیک ، تهران 1370 ش ؛


(5) Great Soviet Encyclopaedia, NewYork 1973-1983;
(6) The New Encyclopaedia Britannica,Micropaedia ,Chicago 1985;
(7) Susan Rodgers Siregar, "Batak", in Muslim peoples , ed. Richard V. Weekes, Westport 1984;
(8) The Times atlas of the world , London 1985;
(9) Webster's new geographical dictionary , Springfield 1980, s.v."Batakland".

/ گروه جغرافیا /