بَخیت المُطِیعی حنفی ، محمد، مفتی مصر از 1332 تا 1339. در 10 محرم 1271 در قریة مُطیعة استان أَسیُوط زاده شد و در 1292، پس از اتمام تحصیلات خود در دانشگاه الازهر، همانجا به تدریس پرداخت تا اینکه در 1297، به منصب قضا در استان قَلْیُوبیّه گماشته شد، و این سرآغاز مشاغل قضایی او بود؛ زیرا از آن پس با عنوان قاضی استان در جاهای گوناگونی چون اسکندریه و قاهره خدمت می کرد. او همچنین به مقامهای عالی دیگری از جمله مفتشی و مفتیگری در وزارت دادگستری رسید. پس از آن هم در اول ذیقعدة 1332 به مفتیگری مصر برگزیده شد. او در حیات قضایی خود، خواه مستقیم وخواه غیرمستقیم ، با عمده ترین حوادث زمان درگیر بود؛ از جمله جریان مخالفت با اصلاحاتی که تحت نظر محمد عَبْده * در الازهر صورت می گرفت (رجوع کنید به احمد شفیق ، 1936، ج 2، بخش 2، ص 35) و مشکلاتی که در باب ازدواج علی یوسف ( شاعر و روزنامه نگار مصری ) پدیدار شد (رجوع کنید به همان ، ج 2، بخش 2، ص 61)، و ماجراهای 1300 ش /1921 که به استقلال مصر انجامید (رجوع کنید به همان ، ج 3، ص 275 به بعد). بخیت مطیعی عضو «الرابطة الشرقیة » نیز بود، اما در اعتراض به کوششی که برخی از اعضا به منظور الغای محاکمة علی عبدالرزاق مبذول می داشتند، در 1304 ش /1925 از آن انجمن کناره گرفت (رجوع کنید به همو، 1941، ص 183 و بعد). کتاب عبدالرزاق تحت عنوان اسلام و اصولُ الحُکمْ را در اثر خود به نام حقیقة الاسلام و اصول الحکم (قاهره 1344) بشدت مورد انتقاد قرار داد. این کتاب ، مانند برخی دیگر از آثار او با عناوین معنی داری نظیر المُرهَفات الیَمانیة فی عُنُقِ مَن قال بِبُطلانِ الوَقف علی الذُریة (قاهره 1344)، ارشاد القاری ِ والسامع الی أنَّ الطلاق اذا لم یُضِفْ الی المرأَةِ غیرُ واقع (قاهره 1384)، حُجّة الله علی خَلیقَته فی بیان حقیقة القرآن و حِکَم کتابته (قاهره 1932)، درگیری و شرکت فکری فعالانة محمد بخیت را در مسائل مختلف آن روزگار، از جمله منازعات در ترجمة قرآن و وضع زنان و مبارزه با الغای «وقف بر اولاد»، نشان می دهد. آثار دیگر او چون تنبیه العقول الانسانیة لما فی آیات القرآن من العلوم الکونیة والعمرانیة (قاهره 1344)، توفیق الرحمن لتوفیقِ بینَ ما قاله علماءُ الهیئة و بین ما جاء فی احادیث الصحیحة و آیات القرآن (قاهره 1341)، الجواب الشافی فی اباحةِ التصویر الفوتو غرافی (قاهره ، بی تا.)، رسالةٌ فی احکام قراءة الفونوغراف (قاهره 1324)، همه دلالت بر آن دارد که به مسائلی که از برخورد اسلام با دستاورد علوم و فنون غرب پدید می آمده توجه داشته است . محمد بخیت در 26 مهر 1314/20 رجب 1354 وفات یافت .

---

منابع :
(1) الاسلام (مجلة هفتگی چاپ قاهره )، ج 4 (1935)، ص 30، 38 و بعد (درگذشتنامه ای شامل اطلاعات کتابشناختی )؛
(2) الیاس زخورا، مرآة العصر فی تاریخ و رسوم اکابر الرجال بمصر ، قاهره 1916، ج 2، ص 467؛
(3) سلیمان زیاتی ، کنزالجوهر فی تاریخ الازهر ، قاهره ( بی تا. ) ، ص 172 به بعد؛
(4) احمد شفیق ، اَعمالی بعد مُذَکِّراتی ، قاهره 1941؛


(5) همو، مُذَکِّراتی فی نصف قرن ، قاهره 1936؛
زکی فهمی ، صفوة العصر فی تاریخ و رسوم مشاهیر رجال مصر ، قاهره 1326/1906، ص 501 به بعد.

/ دویونگ ( د. اسلام ) /