responsiveMenu
صيغة PDF شهادة الفهرست
   ««الصفحة الأولى    «الصفحة السابقة
   الجزء :
الصفحة التالیة»    الصفحة الأخيرة»»   
   ««اول    «قبلی
   الجزء :
بعدی»    آخر»»   
اسم الکتاب : دانشنامه جهان اسلام المؤلف : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    الجزء : 1  صفحة : 6628

 

حورانى، آلبرت ، حورانى، آلبرت، نويسنده و پژوهشگر مسائل خاورميانه. او در 14 جمادىالاولى 1333/ 31 مارس 1915 در شهر منچستر انگليس، از پدر و مادرى مسيحى، بهدنيا آمد. پيشتر خانوادهاش از جنوب لبنان به انگليس مهاجرت كرده و مذهب خود را از ارتدوكس به پروتستان تغيير داده بودند و پدرش ارشد كليساى محله خود در شهر منچستر بود (يوسف، ص 86؛ فواز، 2000؛ هاپوود، ص 26). حورانى پس از گذراندن تحصيلات اوليه در منچستر، براى ادامه تحصيل به لندن رفت و از 1312ش/ 1933 در كالج مادلن، در دانشگاه آكسفورد، در رشتههاى فلسفه، علوم سياسى و اقتصاد تحصيل نمود و با كسانى چون چارلز عيساوى (عيسوى)، كه بعدها از خاورميانهشناسان برجسته شد، آشنا گرديد. او در 1315ش/1936 از اين دانشگاه فارغالتحصيل شد (رجايى، ص 686؛ فواز، 2000؛ يوسف، همانجا).

حورانى پس از آن به لبنان رفت و دو سال در دانشگاه امريكايى بيروت، در رشته علوم سياسى، تدريس كرد. با شروع جنگ جهانى دوم در 1318ش/1939، به لندن بازگشت و تا 1322ش/ 1943 در مؤسسه سلطنتى امور بينالمللى، زيرنظر آرنولد توينبى و هميلتون گيب، از خاورشناسان معروف، به پژوهش پرداخت (فواز، 2000؛ رجايى، ص 686ـ687). وى از 1322 تا 1324ش/ 1943ـ1945 نيز در دفتر نماينده دولت انگليس در قاهره و پس از آن در دفتر عرب در لندن به تحقيق اشتغال داشت. در 1327ش/1948 عضو هيئت علمى كالج مادلن گرديد و در 1332ش/1953، در همين دانشگاه، به عنوان نخستين مدير مركز (مطالعات) خاورميانه در كالج سنت آنتونى برگزيده شد. وى در پيشرفت مطالعات خاورميانه سهم بسزايى داشت، تا اينكه در 1359ش/1980 بازنشسته شد (فواز، 2000؛ رجايى، ص 687). پس از بازنشستگى همچنان به فعاليتهاى علمى ادامه داد و گاهى، در سمت استاد مدعو، در دانشگاههايى چون دانشگاه شيكاگو و هاروارد تدريس كرد. دانشگاه هاروارد كوشيد وى را براى مديريت مركز مطالعات خاورميانه جذب كند، اما او نپذيرفت (رجايى، همانجا). حورانى در 27 دى 1371/ 17 ژانويه 1993 در آكسفورد درگذشت (فواز، 2000).

از او آثار مهمى بهجا مانده است كه برخى از آنها عبارتاند از : >سوريه و لبنان، >اقليتها در جهان عرب<، >نگرشى تاريخى<، >فكر عربى در عصر ليبرالى: 1798ـ 1939<، >اروپا و خاورميانه<، >ظهور خاورميانه جديد<، تاريخ مردمان عرب، >اسلام در انديشه اروپايى< (رجوع کنید به رجايى، ص 688؛ ويلسون، ص 553ـ 563).

حورانى در نوشتههاى خود به معرفى مردم خاورميانه و انديشههاى آنان و طرحها و راههاى آنان براى تمدنسازى پرداخته و همچنين درك دانشمندان اروپايى را از خاورميانه و اسلام بررسى كرده است. وى، مانند ابنخلدون* و آرنولد توينبى، در آثار خود واحد مطالعه را تمدن و حوزه تمدنى قرار داده است؛ حوزه تمدنى و تمدن مورد نظر او جهانى است كه براساس آموزه اسلام و به وساطت زبان عربى شكل گرفته و به عنوان جهان اسلام قابل تعريف و شناسايى است (رجايى، ص 690).

از ديدگاه حورانى (1996، ص 7ـ12)، اگرچه آشنايى اروپاييان با اسلام در ابتدا بسيار ناقص و غيراصولى بود و ده قرن با جهان اسلام در چالش مذهبى و فكرى بودند، اما از قرن دهم/ شانزدهم به بعد آشنايى آنان با اسلام بيشتر شد و پژوهشهاى جدّى و گستردهاى براى درك بيشتر ماهيت اسلام انجام دادند (نيز رجوع کنید به همو، 1980، ص 1ـ18). از سوى ديگر، در جهان اسلام نيز انديشمندان مسلمان ضمن آشنايى با آموزههاى غربى، براى برونرفت از بحرانهاى پيشِرو و رفع موانع پيشرفت سه راهكار در پيش گرفتند: گروهى كه جهان جديد و تحولات كشورهاى غربى را نماينده فرهنگ بشرى، فضائل مدنى و دموكراسى تلقى مىكردند غربگرايى را در پيش گرفتند. گروه دوم راز عقبماندگى مسلمانان را دورى از آموزههاى اسلامى مىدانستند و در پى احياى تعليمات اسلامى بودند و گروه سوم راه رهايى را در روى آوردن جهان عرب به ملىگرايى عربى و اتحاد عرب براساس زبان مشترك مىدانستند (حورانى، 2002الف، ص 67، 103، 245؛ نيز رجوع کنید به رجايى، ص 697ـ698).

حورانى ( 2002ب، ص 58) توضيح داده است كه مفهوم ملىگرايى مدرن براساس زبان مشترك و جامعه سياسىِ كاملاً مجزا، در جهان اسلام پديد نيامد. او ( 2002الف، ص 341ـ343) از سه نوع ملىگرايى در منطقه خاورميانه نام مىبرد كه به ترتيب زمان ظهورشان عبارتاند از: نوعى ملىگرايى كه وى از آن به ملىگرايى دينى ياد مىكند؛ ملىگرايى سرزمينى يا منطقهگرايانه، كه به عقيده او شباهتهايى با ملىگرايى اروپايى دارد؛ و ملىگرايى قومى و زبانى كه در عصر حاضر نيرومندترين و نافذترين نوع تفكر سياسى در خاورميانه است.

بهطور كلى، آثار حورانى منشأ بسيارى از انديشههاى تازه و مباحث جدّى شده است. بسيارى از دانشجويان و نويسندگان امور خاورميانه، او را پدر فكرى خود بهشمار آورده و مشى او را دنبال نمودهاند. رسانههاى گروهى نيز همواره با وى درباره خاورميانه مشورت مىكردند (رجايى، ص 688ـ689).


منابع:
(1) فرهنگ رجايى، «دانشورى و تمدنسازى: آلبرت حورانى، يك الگوى دانشگاهى»، فصلنامه خاورميانه، سال 2، ش 3 (پاييز 1374)؛
(2) محمدخير يوسف، تكملة معجمالمؤلفين، بيروت 1418/1997؛


Leila Fawaz, "Albert Hourani biography", MESA: Middle East Studies Association, 2000. Retrieved June.21, 2009, from http://www.mesa. arizona. edu/excellence/ houranibio.htm;
Derek Hopwood, "Albert Hourani: Islam, Christianity and Orientalism", St. Antony's College, St. Antony's College record 2003. Retrieved June. 21, 2009, from http://www.sant.ox. uk/ antonians/ record 2003. pdf;
Albert Hourani, Arabic thought in the liberal age: 1798-1939, Cambridge 2002a;
idem, Europe and the Middle East, Berkeley, Calif. 1980;
idem, A history of the Arab peoples, London 2002b;
idem, Islam in European thought, Cambridge 1996;
Mary C. Wilson, "Bibliography of published works by A.H. Hourani", International journal of Middle East studies, vol.16. no.4, (Nov. 1984).

/ محمد مالكى /

اسم الکتاب : دانشنامه جهان اسلام المؤلف : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    الجزء : 1  صفحة : 6628
   ««الصفحة الأولى    «الصفحة السابقة
   الجزء :
الصفحة التالیة»    الصفحة الأخيرة»»   
   ««اول    «قبلی
   الجزء :
بعدی»    آخر»»   
صيغة PDF شهادة الفهرست