حافظ الدَروبى ، از پیشگامان نقاشى مدرن در عراق. وى در 1332/ 1914 در محله صدریه بغداد به دنیا آمد («حافظ الدروبى»، 2008؛ دلیمى، 2007). پدرش، حسن دروبى، از خانوادهاى فرهیخته و دیندار بود. دروبى در كودكى یتیم شد و پرورش او را عمویش برعهده گرفت («حافظالدروبى»، 2008). در نوجوانى با نقاشى آشنا شد و در دوره تحصیلات ابتدایى مورد توجه آموزگار نقاشیاش، عبدالكریم محمود، قرار گرفت (دلیمى، 2007). دومین معلم او، شوكت رسام، نمونههایى از نقاشیهاى یونانى را از اروپا آورده بود تا به یارى آنها سبكهاى نقاشى اروپایى را به لحاظ تبارشناسى و مضمون تدریس كند و دروبى از طریق وى با تاریخ هنر و شرححال هنرمندان جهان آشنا شد (همانجا). او در 1310ش/1931، در هفده سالگى، همراه با هنرمند پیشگام جواد سلیم*، كه او نیز شاگرد شوكت رسام بود، در نمایشگاهى عمومى شركت كرد و سال بعد اولین نمایشگاه انفرادى و در 1315ش/1936 نمایشگاهى از تابلوهاى امپرسیونیستى خود را برپا داشت (همانجا). سپس او و نقاش دیگر، عطا صبرى، براى تحصیل نقاشى به ایتالیا اعزام شدند و سه سال در آنجا اقامت گزیدند؛ اما، با وقوع جنگ جهانى دوم، پیش از اتمام تحصیلات هنرى خود، ناگزیر به بغداد بازگشتند («حافظالدروبى»، 2008). در 1320 ش/ 1941، جمعیت دوستداران هنر (جمعیة اصدقاءالفن)، كه اولین انجمن هنرى در نوع خود در عراق بود، تشكیل شد و دروبى یكى از شركتكنندگانِ نخستین نمایشگاه و عضو اصلى انجمن بود. او در 1321ش/1942 نخستین كارگاه نقاشى آزاد را در عراق بنیان نهاد(همانجا). تشكیل این كارگاهِ نقاشى نقطه عطفى در هنر معاصرِ عراق شمرده میشود. در این كارگاه از اعضا میخواستند با الهام از مناظر طبیعى و انسانى كشورشان، براساس سبكهاى جهانىِ نقاشى، كار كنند. دروبى در این فراخوان از دیگر همكارانش پیشى گرفته بود (همانجا). در 1325ش/1946، وى تحصیلات هنرى خود را در گولداسمیت، از مؤسسات وابسته به دانشگاه لندن، آغاز كرد كه تا 1329ش/1950 به طول انجامید، سپس به بغداد بازگشت تا در مؤسسه و دانشكده هنرهاى زیبا (معهد و اكادیمة الفنونالجمیلة)، كه بعدآ رئیس آنجا شد، نقاشى تدریس كند (دلیمى، 2007؛ «حافظ الدروبى»، 2008).
در كنار حافظ دروبى، جواد سلیم و فائق حسن* نیز از پیشگامان هنر مدرن عراق محسوب میشوند. پیرامون این سه تن گروهى از هنرمندان جوان حلقه زده بودند تا دیدگاهها، ویژگیها و روشهاى آنان را در میان خود منتشر كنند. دروبى در 1332ش/1953 انجمن امپرسیونیستها (جماعةالانطباعیین) را بنیان نهاد («حافظالدروبى»، 2008). این انجمن در واقع بازتاب انجمن معروف امپرسیونیستى فرانسوى بود (همانجا). هنرمندان جوانى كه در اطراف دروبى گرد آمده بودند (مانند حیاة جمیل، حافظ مظفر نواب، عبدالامیر قزاز) و كسانى كه بعدآ به این انجمن پیوستند (علا بشیر، سعدى كعبى و ضیاء عزاوى؛ دلیمى، 2007)، بیشتر شیفته شخصیت كولیوار دروبى، یعنى عشق به موسیقى و طبیعت، بودند تا به آراى او درباره هنر، و با وجود انتسابشان به این گروه، نقاشیهایى كه مؤید امپرسیونیست بودن آنان باشد، وجود ندارد.
دروبى در سى سال آخر عمرش پیرو كوبیسم، به روش خودش، بود؛ اما گرایش اولیهاش موجب شده است كه او را امپرسیونیست بدانند. در روش خاص او، كوبیسم عملا وارد كار او نمیشود بلكه وى نقاشیهاى خود را براساس یك تركیب هندسى میسازد كه اجزاى موضوع در لابهلاى تركیببندیهاى آن پراكنده میشود (براى اطلاع بیشتر از سبك او رجوع کنید به دلیمى، 2007؛ پاكباز، ص 912).
دروبى علاقه بسیارى به موضوعات بومى داشت. مناظر طبیعى و انسانى همواره الهامبخش وى بود؛ او درباره زیبایى، نه تنها در آنچه ترسیم میكرد بلكه در آنچه میدید، لذتگرا و حسگرا بود. مردم، كوچهها، قهوهخانهها، و بافت معمارى بغداد و روح و احساس حاكم بر آن شهر، در همه نقاشیهاى او دیده میشود. نقاشیهاى او كوششى است براى تحكیم آگاهى همشهریان بغدادیاش نسبت به خود و دنیاى خارجشان. بدینسبب، نقاشیهاى دروبى اسنادى زیبا با مضمون تاریخى و دربرگیرنده ارزشهایى اجتماعى و اخلاقى است كه امروزه شاید فقط خاطرات محسوب شوند.
دروبى در 1368ش/1989 در لندن درگذشت. از وى دو پسر باقى ماند «حافظالدروبى»، 2008؛ قس دلیمى، 2007). از آثار معروف او تابلویى با موضوع تمدن آشورى و بابلى است كه در فرودگاه بغداد قرار دارد («حافظالدروبى»، 2008).
منابع : (1) روئین پاكباز، دایرةالمعارف هنر: نقاشى، پیكرهسازى، گرافیك، تهران 1378ش؛ «حافظالدروبى»، العراقى، 2008،
Retrieved Feb. 17, 2008, from http://www.aliraqi. org/forums/ showthread. php?t= 61756;
على ابراهیم دلیمى، «فنون: الانطباعى و الأكادیمى حافظ الدروبى»، الصباح، 2007؛