responsiveMenu
صيغة PDF شهادة الفهرست
   ««الصفحة الأولى    «الصفحة السابقة
   الجزء :
الصفحة التالیة»    الصفحة الأخيرة»»   
   ««اول    «قبلی
   الجزء :
بعدی»    آخر»»   
اسم الکتاب : دانشنامه جهان اسلام المؤلف : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    الجزء : 1  صفحة : 560

 

بَحرانی ، علی بن سلیمان بن حسن ، ملقب به زین الدین ، محدّث و فقیه شیعیِ قرن یازدهم . وی نخستین کسی بود که در بحرین مدرسة آموزش حدیث برپا کرد و این علم را رواج داد (یوسف بحرانی ، ص 14؛ سلیمان بحرانی ، ص 74؛ علی بحرانی ، ص 119؛ امین ، ج 8، ص 247؛ کحاله ، ج 7، ص 103). از تاریخ تولد او اطلاع دقیقی در دست نیست ، امّا می دانیم که در 1064 درگذشته و در روستای قَدَم ، از روستاهای بحرین ، به خاک سپرده شده است . در بحرین ، نزد علامه سید ماجد بحرانی * ، شیخ محمدبن حسن بن رجب مُقابی ، فقیه و نخستین امام جمعة بحرین در دورة صفویه ، شیخ جعفربن کمال الدین بحرانی * (سلیمان بحرانی ، همانجا) و سید نورالدین علی بن علی موسوی عاملی جَبعی (متوفّی 1068) تحصیل کرد (صدر، ص 419). سپس به ایران سفر کرد و در اصفهان نزد شیخ بهایی به تحصیل علم حدیث پرداخت (علی بحرانی ، همانجا؛ یوسف بحرانی ، ص 14). شیخ بهایی در اجازه ای اجتهاد کاملش را تأیید کرده است (علی بحرانی ، همانجا).

پس از بازگشت بحرانی به زادگاهش ، عدة زیادی در درس او حاضر می شدند، حتی نخستین استادش ، محمدبن حسن بن رجب ، متواضعانه به مراتب فضل و اعلم بودن او اذعان می کرد و خود را به حضور در درس او و استفاده از معلوماتش ملزم می دانست (یوسف بحرانی ، همانجا). در علم حدیث چنان تبحّر داشت که در حوزه های علمی ایران (دیار عجم ) به «ام الحدیث » شهرت یافت (قمی ، ص 302). سالها ریاست دینی مردم بحرین و رسیدگی به امور حسبیّه و قضاوت و امامت جمعه و جماعت را برعهده داشت و در امر به معروف و نهی از منکر و مبارزه با بدعتها و منکرات کوشا و سختگیر بود. در دورة ریاست او عدالت برقرار و دست ظالمان کوتاه شد (یوسف بحرانی ، همانجا).

از بحرانی سه فرزند برجای ماند: شیخ صلاح الدین که محدث و ادیب و شاعر بود و پس از درگذشت پدر وظایف او را در قضا و درس و امامت جمعه و جماعت به عهده گرفت (یوسف بحرانی ، ص 15) و در جوانی در شیراز درگذشت (سلیمان بحرانی ، ص 75)؛ شیخ حاتم که فقیه بود (یوسف بحرانی ، همانجا)؛ شیخ جعفر که پس از مرگ برادرش ، صلاح الدین ، منصب و وظایف او را عهده دار شد. علی ، فرزند شیخ جعفر، نیز مدتی در بحرین امور حسبیه را به عهده داشت

و در امر به معروف و نهی از منکر کوشا بود و خصوصاً با

امرا و بزرگان مداهنه نمی کرد؛ ازینرو برخی از آنان نزد شاه سلیمان صفوی (حک : 1077 - 1105) از او سعایت کردند و در نتیجه ، به دستور شاه ، با غل و زنجیر به ایران اعزام شد، اما وقتی به کازرون رسید، حقیقت امر بر شاه روشن شد و فرمان آزادی اش را صادر کرد. پس از آن ، مدتی طولانی در کازرون اقامت کرد و در 1131، در همانجا درگذشت (یوسف بحرانی ، ص 15ـ16).

از بحرانی رساله هایی در صلاة و جواز تقلید و طهارة و جمعه و مناسک حج و حواشی بر «التهذیب » و «الاستبصار» و «المختصرالنافع » برجای مانده است (سلیمان بحرانی ، ص 74؛ علی بحرانی ، ص 120؛ قمی ، همانجا؛ کحاله ، ج 7، ص 103).


منابع :
(1) عبداللّه بن عیسی افندی اصفهانی ، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء ، چاپ احمد حسینی ، قم 1401، ج 4، ص 102؛
(2) محسن امین ، اعیان الشیعة ، بیروت 1403/1983؛
(3) سلیمان بن عبداللّه بحرانی ، فهرست آل بابویه و علماءالبحرین ، چاپ احمد حسینی ، قم 1404؛
(4) علی بن حسن بحرانی ، انوارالبدرین فی تراجم علماءالقطیف والاحساء والبحرین ، چاپ محمدعلی محمدرضا طبسی ، نجف 1377، چاپ افست قم 1407؛
(5) یوسف بن احمد بحرانی ، لولوة البحرین ، چاپ محمد صادق بحرالعلوم ، قم ( بی تا. ) ؛
(6) عبداللّه جزائری ، الاجازة الکبیرة ، قم 1409، ص 32، 91، 208؛
(7) محمدبن حسن حرّ عاملی ، امل الا´مل ، چاپ احمد حسینی ، نجف 1385/1965، ج 2، ص 189؛
(8) حسن صدر، تکملة امل الا´مل ، چاپ احمد حسینی ، قم 1406؛
عباس قمی ، فوائدالرضویّه فی احوال علماءالمذهب الجعفریة ، ] بی جا،

(9) بی تا. [ ؛
عمررضا کحاله ، معجم المؤلفین ، بیروت ( تاریخ مقدمه 1376 ) .

/ محمدرضا انصاری /



اسم الکتاب : دانشنامه جهان اسلام المؤلف : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    الجزء : 1  صفحة : 560
   ««الصفحة الأولى    «الصفحة السابقة
   الجزء :
الصفحة التالیة»    الصفحة الأخيرة»»   
   ««اول    «قبلی
   الجزء :
بعدی»    آخر»»   
صيغة PDF شهادة الفهرست