بِچ (یا بِج ) ، نام ترکی شهر وین . ترکها (و نیز صربها و کروآت ها) این کلمه را از زبان مجاری گرفته اند که در آن زبان به معنی «حومة شهر» است و احتمالاً در اصل از «بچ » در لهجة ترکی کومان - بَچَنَک (شاید هم لهجة آوار داغستان ) اخذ شده است ( رجوع کنید به گومبوچ - ملیش ، ذیل «بِچ » ). در متون جغرافیایی و گزارشهای سیاسی عثمانی ، تنها اطلاعاتی سطحی و پراکنده دربارة این شهر یافت می شود ( رجوع کنید به ترجمة هامر - پورگشتال از ابوبکربن بهرام ، ص 28 به بعد؛ هامر - پورگشتال ، ج 8، ص 215؛ کرالیتس )، حال آنکه در قرنهای دهم و یازدهم / شانزدهم و هفدهم ، سلطان سلیمان قانونی و قره مصطفی پاشا، وزیر اعظم ، بترتیب در دو لشکرکشی عظیم تا پشت دروازه های وین ، پیش رفتند ( رجوع کنید به استورمینگر و انتقادی از آن در > مجلة شرق شناسی وین < ، ش 52؛ کروتِل ). در این میان ، تنها اولیاچلبی است که اطلاعات جالبی از این شهر به دست می دهد. او ادعا می کند که در 1076/1665 با دیگر همراهانِ قره محمد پاشایِ سفیر از وین دیدن کرده است . وصف مفصل او از این شهر (ج 7، ص 242 - 285؛ ترجمه کروتل ) هم حاوی گزافه های بسیار است و هم شامل مشاهدات صحیح فراوان . در نیمة اول قرن سیزدهم /نوزدهم (دورة «تنظیمات * »)، در متون عثمانی وینه (مأخوذ از Vienna ) جای بچ را گرفت ، و این نام امروز هم متداول است .

---

منابع :
(1) محمد ظلی بن درویش اولیاچلبی ، اولیاچلبی سیاحتنامه سی ، ج 7، استانبول 1928؛


(2) Ebu Bekir b. Bchra ¦ m, tr. Hammer-Purgstall, in Archiv f. Geographie, Historie, Staats, und Kriegskunst, 1822;
(3) Ewliya ¦ C § elebi, Im Reiche des Goldenen Apfels , tr. R. Kreutel, Graz 1957;
Gombocz-Melich, Magyar Etymologiai Szotar,

(4) Budapest 1914;
(5) F. Kraelitz, "Bericht Uber den Zug des Grossbotschafters Ibrahim Pascha nach Wien im Jahre 1719", in SBA Wien, 1907;
(6) R. Kreutel, Kara Mustafa vor Wien, Graz 1955;
(7) Sturminger, Bibliographie und Ikonographie der beiden Tدrkenbelagerungen Wiens 1529 und 1683, Vienna 1955.

) / د.اسلام / ر. ف . کروتل (