- مدرسة الفقاهة
- مکتبة مدرسة الفقاهة
- قسم التصویري
- قسم الکتب لأهل السنة
- قسم التصویري (لأهل السنة)
- ويکي فقه
- ويکي السؤال
- مدرسة الفقاهة
- مکتبة مدرسة الفقاهة
- قسم التصویري
- قسم الکتب لأهل السنة
- قسم التصویري (لأهل السنة)
- ويکي فقه
- ويکي السؤال
|
||||
| اسم الکتاب : دانشنامه جهان اسلام المؤلف : بنیاد دائرة المعارف اسلامی الجزء : 1 صفحة : 5009 | ||||
|
تفسير (1) ، دانش شرح و تبيين آيات قرآن كه از عهد نزول وحی با شخص پيامبر آغاز شده و پس از رحلت آن حضرت، بتدريج بسط و تنوع يافته و گرايشها و روشهای مختلف در اين حوزه پديد آمده است. علاوه بر فراهم آمدن آثار فراوان تفسيری به عربی و فارسی و ساير زبانها، در طول چهارده قرن، مبانی و قواعد تفسير نيز از ديرباز تدوين گرديده و به استقلال يا در مقدمه تفاسير عرضه شده است. اين مقاله از دو منظر تاريخی و موضوعی به اين مبحث پرداخته و مشتمل است بر: منابع: (1) علاوه بر قرآن؛ (2) آقابزرگ طهرانی؛ (3) محمودبن روح‌اللّه آلوسی، روح‌المعانی ، بيروت: داراحياءالتراث العربی، [بی تا. (؛ (4) ابن‌بابويه، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال ، نجف 1972، چاپ افست قم 1364 ش؛ (5) ابن تيميّه، التفسيرالكبير ، چاپ عبدالرحمان عميره، بيروت 1408/1988؛ (6) ابن جزی، كتاب التسهيل لعلوم‌التنزيل ، بيروت 1403/1983؛ (7) ابن جوزی، زادالمسير فی علم‌التفسير ، بيروت 1404/1984؛ (8) ابن خلدون؛ (9) ابن دريد، كتاب جمهره اللغه ، چاپ رمزی منيربعلبكی، بيروت 1987ـ 1988؛ (10) ابن رشيق، العمده فی محاسن‌الشعر و آدابه و نقده ، چاپ محمد محيی الدين عبدالحميد، بيروت 1401/1981؛ (11) ابن عاشور (محمدطاهربن محمد)، تفسيرالتحرير و التنوير ، تونس 1984؛ (12) ابن‌عطيه، المحررالوجيز فی تفسيرالكتاب‌العزيز ، ج 1، )رباط ( 1395/1975؛ (13) ابن‌فارس، معجم مقاييس اللغه ، چاپ عبدالسلام محمدهارون، قم 1404؛ (14) ابن‌كثير، تفسيرالقرآن العظيم ، چاپ علی شيری، بيروت )بی تا. (؛ (15) ابن‌منظور؛ (16) ابوالفتوح رازی، روض‌الجنان و روح‌الجنان فی تفسيرالقرآن ، چاپ محمدجعفر ياحقی و محمد مهدی ناصح، مشهد 1365ـ1376 ش؛ (17) احمد عمر ابوحجر، التفسيرالعلمی للقران فی الميزان ، بيروت 1411/1991؛ (18) ابوحيّان غرناطی، تفسيرالبحر المحيط ، بيروت 1403/1983؛ (19) سليمان‌بن اشعث ابوداوود، سنن ابی داود ، چاپ محمد محيی الدين عبدالحميد، )قاهره، بی تا. (، چاپ افست ) بيروت، بی تا. (؛ (20) عبد العزيز سيد اهل، من اشارات العلوم فی القران الكريم، بيروت )?1392/1972]؛ (21) محمدعلی ايازی، «نگاهی به تفاسير موضوعی معاصر»، كيهان انديشه ، ش 28 (بهمن و اسفند 1368)؛ (22) علی اكبر بابايی، غلامعلی عزيزی كيا، و مجتبی روحانی راد، روش‌شناسی تفسير قرآن ، قم 1379 ش؛ حسين‌بن مسعود بغوی، تفسيرالبغوی، المسمی معالم‌التنزيل ، چاپ خالد عبدالرحمان العك و (23) مروان سوار، بيروت 1415/1995؛ (24) عبداللّه‌بن عمر بيضاوی، انوارالتنزيل و اسرارالتأويل ، مصر 1388/1968، چاپ افست تهران 1363 ش؛ (25) محمدبن عيسی ترمذی، الجامع‌الكبير ، چاپ بشار عواد معروف، [بيروت (1998؛ (26) محمد اعلی بن علی تهانوی، موسوعه كشّاف اصطلاحات الفنون والعلوم ، چاپ رفيق‌العجم و علی دحروج، بيروت 1996؛ (27) عبدالرحمان‌بن محمد ثعالبی، الجواهرالحسان فی تفسيرالقرآن ، چاپ ابومحمد غماری ادريسی حسنی، بيروت 1416/1996؛ (28) علی بن محمد جرجانی، كتاب‌التعريفات ، چاپ ابراهيم ابياری، بيروت 1405/1985؛ (29) هدايت جليلی، روش‌شناسی تفاسير موضوعی قرآن ، تهران 1372 ش؛ (30) اسماعيل‌بن حمادجوهری، الصحاح: تاج‌اللغه و صحاح‌العربيه، چاپ احمد عبدالغفور عطار، بيروت )بی تا. (، چاپ افست تهران 1368 ش؛ (31) حاجی خليفه؛ (32) محمدبن عبداللّه حاكم نيشابوری، المستدرك علی الصحيحين ، چاپ يوسف عبدالرحمان مرعشلی، بيروت 1406؛ (33) محمدباقر حكيم، علوم‌القرآن ، تهران 1403؛ (34) عبدعلی بن جمعه حويزی، تفسيرنورالثقلين ، چاپ هاشم رسولی محلاتی، قم 1412؛ (35) علی بن محمد خازن، لباب‌التأويل فی معانی التنزيل ، در مجمع‌التفاسير، )قاهره( 1317ـ1320، چاپ افست استانبول: دارالدعوه، 1404/1984؛ (36) دائره المعارف‌الاسلاميه ، قاهره: دارالشعب، )? 1969( ، ذيل «التفسير. تكمله» (از امين خولی)؛ (37) محمدحسين ذهبی، التفسير و المفسّرون ، بيروت 1407/1987؛ (38) حسين‌بن محمد راغب اصفهانی، المفردات فی غريب‌القرآن ، چاپ محمد سيد كيلانی، تهران )? 1332 ش (؛ (39) همو، مقدمه جامع‌التفاسير مع تفسيرالفاتحه و مطالع‌البقره ، چاپ احمدحسن فرحات، كويت 1405/1984؛ (40) محمد رشيدرضا، تفسيرالقرآن‌الحكيم‌المشتهر باسم تفسير المنار ، )تقريرات درس ( شيخ محمد عبده، ج 1، مصر 1373/ 1954؛ (41) محمدبن‌حسن رضی الدين استرآبادی، شرح شافيهابن‌الحاجب ، چاپ محمد نورالحسن، محمد زفزاف، و محمد محيیالدين عبدالحميد، بيروت 1395/1975، چاپ افست تهران )بی تا. (؛ (42) فهدبن عبدالرحمان رومی، بحوث فی اصول‌التفسير و مناهجه ، رياض 1419؛ (43) محمد عبدالعظيم زرقانی، مناهل‌العرفان فی علوم‌القرآن ، قاهره )1980(؛ (44) محمدبن بهادر زركشی، البرهان فی علوم‌القرآن ، چاپ محمدابوالفضل ابراهيم، بيروت 1408/1988؛ (45) زمخشری؛ (46) عبدالرحمان‌بن ابیبكر سيوطی، الاتقان فی علوم‌القرآن ، چاپ محمد ابوالفضل ابراهيم، )قاهره 1967(، چاپ افست قم 1363 ش؛ (47) ابراهيم بن موسی شاطبی، الموافقات فی اصول‌الاحكام ، ) قاهره 1341(، چاپ افست )قاهره، بی تا. ]؛ (48) سعيد شرتونی، اقرب‌الموارد فی فصح‌العربيه و الشوارد ، قم 1403؛ (49) جعفر شهيدی، «تفسير، تفسير به رأی، تاريخ و حدود استفاده از آن»، در فرخنده پيام: يادگارنامه استاد دكتر غلامحسين يوسفی ، مشهد: دانشگاه مشهد، 1360 ش؛ (50) صبحی صالح، دراسات فی فقه اللغه ، بيروت 2000؛ (51) همو، مباحث فی علوم‌القرآن ، بيروت 1968، چاپ افست قم 1363 ش؛ (52) محمدبن لطفی صباغ، بحوث فی اصول التفسير ، بيروت 1408/1988؛ (53) صديق حسن‌خان، فتح البيان فی مقاصد القرآن ، بيروت 1420/ 1999؛ (54) محمدحسين علی صغير، المبادی العامه لتفسير القرآن الكريم بين النظريه و التطبيق ، بيروت 1420/2000؛ (55) طباطبائی؛ (56) طبرسی؛ (57) طبری، جامع ؛ (58) فخرالدين‌بن محمد طريحی، مجمع البحرين ، چاپ احمد حسينی، تهران 1362 ش؛ (59) طوسی؛ (60) مساعدبن سليمان‌طيار، فصول فی اصول التفسير ، رياض 1420/1999؛ (61) حسن‌بن عبداللّه عسكری، معجم‌الفروق اللغويه، الحاوی لكتاب ابی هلال العسكری و جزءاً من كتاب السيدنورالدين الجزائری، قم 1412؛ (62) علوم القرآن عندالمفسرين ، قم: مركز الثقافه والمعارف القرآنيه، 1374ـ 1375 ش؛ (63) محمدبن مسعود عياشی، كتاب التفسير ، چاپ هاشم رسولی محلاتی، قم 1380ـ1381، چاپ افست تهران [بی تا. (؛ (64) خليل‌بن احمد فراهيدی، كتاب العين ، چاپ مهدی مخزومی و ابراهيم سامرائی، قم 1405؛ (65) محمدبن يعقوب فيروزآبادی، ترتيب القاموس المحيط ، چاپ طاهر احمدزاوی، بيروت 1399/ 1979؛ (66) محمدبن شاه مرتضی فيض كاشانی، تفسير الصافی ، چاپ حسين اعلمی، بيروت)? 1399/1979 (؛ (67) احمدبن محمد فيّومی، المصباح المنير ، بيروت 1987؛ (68) محمدبن احمد قرطبی، الجامع لاحكام القرآن ، ج 1، جزء 1، قاهره 1387/1967، ج 2، جزء 3، بيروت )? 1376/1957]، ج 7، جزء 13، قاهره 1387/1967، چاپ افست تهران 1364 ش؛ (69) علیبن يوسف قفطی، تاريخ الحكماء و هو مختصر الزوزنی المسمی بالمنتخبات الملتقطات من كتاب اخبار العلماء باخبار الحكماء ، چاپ ليپرت، لايپزيگ 1903؛ علیبن ابراهيم قمی، (70) تفسير القمی ، چاپ طيب موسوی جزائری، قم 1404؛ (71) محمدبن محمدرضا قمی مشهدی، تفسير كنزالدقائق و بحرالغرائب ، چاپ حسين درگاهی، تهران 1366ـ [1370 ( ش؛ (72) محمدبن سليمان كافيجی، كتاب التيسير فی قواعد علم التفسير ، چاپ اسماعيل جراح‌اوغلی، آنكارا 1974؛ (73) كلينی؛ (74) محمدبن محمد ماتريدی، تفسير الماتريدی المسمی تأويلات اهل السنه ، ج 1، چاپ ابراهيم عوضين و سيد عوضين، قاهره 1391/1971؛ (75) مجلسی؛ (76) محمدبن محمد مرتضی زبيدی، تاج‌العروس من جواهرالقاموس ، چاپ علی شيری، بيروت 1414/ 1994؛ (77) مصطفی مسلم، مباحث فی التفسير الموضوعی ، دمشق 1421/ 2000؛ (78) محمدهادی معرفت، التفسير و المفسّرون فی ثوبه القشيب ، مشهد 1418ـ1419؛ (79) مقاتل‌بن سليمان، تفسير مقاتل‌بن سليمان ، چاپ عبداللّه محمود شحاته، )قاهره ] 1979ـ1989؛ (80) مقدمتان فی علوم القرآن، چاپ آرتور جفری و عبداللّه اسماعيل صاوی، قاهره 1392/1972؛ (81) احمدبن علی نسائی، كتاب السنن الكبری ، چاپ عبدالغفار سليمان بنداری و كسروی حسن، بيروت 1411/1991؛ (82) يحيی بن حمزه يمنی، كتاب الطراز المتضمن لاسرار البلاغه و علوم حقائق الاعجاز ، بيروت 1402/1982؛ (83) EI 1, s.v. "Tafsir" (by B. Carra de Vaux( ; (84) The Encyclopedia of religion , ed. Mircea Eliade, New York 1987, s.v. "Tafsir" (by Andrew Rippin); (85) Arthur Jeffery, The foreign vocabulary of the Quran , Baroda 1938; (86) The Oxford encyclopedia of the modern Islamic world , ed. John L. Esposito, New York 1995, s.v. "Tafsir" (by Mustansir Mir). / مهرداد عباسی / |
||||
| اسم الکتاب : دانشنامه جهان اسلام المؤلف : بنیاد دائرة المعارف اسلامی الجزء : 1 صفحة : 5009 | ||||
|
www.eShia.ir