- مدرسة الفقاهة
- مکتبة مدرسة الفقاهة
- قسم التصویري
- قسم الکتب لأهل السنة
- قسم التصویري (لأهل السنة)
- ويکي فقه
- ويکي السؤال
- مدرسة الفقاهة
- مکتبة مدرسة الفقاهة
- قسم التصویري
- قسم الکتب لأهل السنة
- قسم التصویري (لأهل السنة)
- ويکي فقه
- ويکي السؤال
|
||||
| اسم الکتاب : دانشنامه جهان اسلام المؤلف : بنیاد دائرة المعارف اسلامی الجزء : 1 صفحة : 4781 | ||||
|
جَلْدَكی ، اَیدُمِربن علی(بن ایدمر) ، ملقب به عزالدین، كیمیادان كثیرالتألیف سده هشتم. او آخرین كیمیادان برجسته مسلمان در دوره‌ای است كه این علم از لحاظ نظری و عملی به غرب منتقل شده بود (رجوع کنید به هولمیارد، ص100). نام او و نام پدرانش را، به اختلاف، چنین ضبط كرده‌اند: ایدمربن علی‌بن ایدمر (آربِری ، ج5، ص9؛ آلوارت ، ج3، ص535؛ بروكلمان ، ج2، ص173)، ایدمربن علی (حاجی‌خلیفه، ج1، ستون230، 241)، علی‌بن اَیدِمُربن علی‌بن ایدمر (بغدادی، ج1، ستون 723)، اَیدِمُربن علی‌بن محمد (فاضل خلیل ابراهیم، ص613) و ایدمربن علی‌بن عبداللّه (لوكلر، ج2، ص280؛ نیز رجوع کنید به زركلی، ج5، ص5). مؤلفان متأخر، او را در اصل ایرانی و از قریه جَلْدَك خراسان دانسته‌اند (اعتمادالسلطنه، ج4، ص2237؛ كوربن، ص66ـ67، مقدمه لوری ، ص27). جز آنچه خود او در برخی آثارش نوشته، اطلاعی از زندگی‌اش در دست نیست (فاضل خلیل ابراهیم، ص614). وی، به گفته خودش، در دمشق و قاهره اقامت داشته و برای درك محضر استادان فن و گردآوری كتابهای راجع به كیمیا هفده سال در عراق، آسیای میانه، یمن، حجاز و مغرب سفر كرده است (رجوع کنید به د. اسلام ، چاپ دوم، تكمله 5 ـ 6، ذیل مادّه). از استادان او اطلاعی نداریم (فاضل خلیل ابراهیم، همانجا). بقیه عمرش را احتمالاً صرف نوشتن كرده، زیرا دست‌كم 25 كتاب نوشته است كه برخی از آنها چند جلدی‌اند (هولمیارد، همانجا). از نسخه‌های متعدد آثار باقیمانده او می‌توان حدس‌زد كه مورد مراجعه و استفاده بسیار بوده‌اند (د. اسلام ، چاپ اول، ج4، ص1011). براساس نوشته‌هایش می‌توان نتیجه گرفت كه وی شیعه مذهب بوده است (رجوع کنید به آقابزرگ طهرانی، ج3، ص89؛ كوربن، همان مقدمه، ص28). در مورد سال درگذشت او اختلاف نظر وجود دارد؛ آن را در 743 (آربری، همانجا)، 750 (كوربن، ص67)، 761 یا 762 (همانجا؛ بروكلمان، ج2، ص173؛ > ذیل <، ج2، ص171) ذكر كرده‌اند. منابع: (1) آقابزرگ طهرانی؛ (2) اعتمادالسلطنه؛ (3) ایرج افشار و محمدتقی دانش‌پژوه، فهرست الفبایی مؤلفان، مصنفان، گردآورندگان كتابخانه ملی ملك ، تهران 1375ش؛ (4) اسماعیل بغدادی، هدیة العارفین ، ج1، در حاجی‌خلیفه، ج5؛ (5) حاجی‌خلیفه؛ (6) حكمت نجیب عبدالرحمان، دراسات فی تاریخ العلوم عندالعرب، موصل 1397/1977؛ (7) سامی خلف حمارنه، فهرس مخطوطات دارالكتب الظاهریة: الطب و الصیدلة، چاپ اسماء حمصی، دمشق 1389/1969؛ (8) محمدتقی دانش‌پژوه، فهرست میكروفیلمهای كتابخانه مركزی دانشگاه تهران ، ج1، تهران 1348ش؛ (9) خیرالدین زركلی، الاعلام ، بیروت 1999؛ (10) یوسف الیان سركیس، معجم المطبوعات العربیة و المعرّبة، قاهره 1346/1928، چاپ افست قم 1410؛ (11) علی جمعان شكیل، الكیمیاء فی الحضارة الاسلامیة، قاهره 1409/1989؛ (12) علی صدرایی خوئی، فهرست نسخه‌های‌خطی كتابخانه مجلس شورای اسلامی ، ج36، قم 1377ش؛ (13) فاضل احمد طائی، اعلام العرب فی الكیمیاء، بغداد [ 1981 ]؛ (14) فاضل خلیل ابراهیم، «عزالدین أیدمرالجلدكی: مكانته العلمیة و مؤلفاته فی الكیمیاء»، مجله معهد المخطوطات العـربیة، ج29، ش2 (شوال 1405ـ ربیع‌الآخر 1406)؛ (15) احمد منزوی، فهرستواره كتابهای فارسی ، تهران 1374ش ـ ؛ (16) W. Ahlwardt, Die Handschriften-Verzeichnisse der Koniglichen Bibliothek zu Berlin: Verzeichniss der arabischen Handschriften , vol.3, Berlin 1891; (17) Arthur John Arberry, The Chester Beatty Library: a handlist of the Arabic manuscripts , Dublin, vol. 2, 1956, vol.5, 1962, vol.7, 1964; (18) Carl Brockelmann, Geschichte der arabischen Litterature , Leiden 1943-1949, Supplementband , 1937-1942; (19) Henry Corbin, L'alchimie comme art hieratique , Paris 1986; (20) EI 1 , s.v. "Al-Kimiya" (by E. Wiedemann); (21) EI 2 , suppl ., fascs 5-6, Leiden 1982, s.v. " A l-Djildaki" (by G. Strohmaier); (22) Eric John Holmyard, Alchemy , Middlesex, Engl. 1957; (23) Lucien Leclerc, Histoire de la medecine arabe , New York 1971; (24) Wilhelm Pertsch, Die arabischen Handschriften der Herzoglichen Bibliothek zu Gotha , Gotha, vol.2, 1880, vol.4 [n.d.(; (25) George Sarton, "Fourteenth critical bibliography )Review of Wiedemann, Zur Alchemie[" , ISIS , vol. 5 (1923); (26) idem, Inroduction to the history of science , Malabar, Fla. 1975; (27) idem, "Sixty-sixth critical bibliography [Review of Eric John Holmyard, ، Aidamir A l-Jildaki', Iraq , 4 (1937), pp. 47-53"[ ,ISIS , vol.35 (1944); (28) Fuat Sezgin, Geschichte des arabischen Schrifttums , Leiden 1967- . / نگار نادری / |
||||
| اسم الکتاب : دانشنامه جهان اسلام المؤلف : بنیاد دائرة المعارف اسلامی الجزء : 1 صفحة : 4781 | ||||
|
www.eShia.ir