responsiveMenu
صيغة PDF شهادة الفهرست
   ««الصفحة الأولى    «الصفحة السابقة
   الجزء :
الصفحة التالیة»    الصفحة الأخيرة»»   
   ««اول    «قبلی
   الجزء :
بعدی»    آخر»»   
اسم الکتاب : دانشنامه جهان اسلام المؤلف : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    الجزء : 1  صفحة : 4011

 

تُودِشْک ، دهستان و شهری در بخش کوهپایة شهرستان اصفهان .

1) دهستان تودشک . در مشرق بخش کوهپایه قرار دارد. از شمال به دهستان بهارستان از مشرق به دهستان لایْسیاه ، هر دو در بخش مرکزی شهرستان نائین ؛ از جنوب به دهستان گاوخونی در بخش بُن رود شهرستان اصفهان و از مغرب به دهستان جبل در بخش کوهپایة شهرستان اصفهان محدود است (مرکز آمار ایران ، ص 22). طبق آمار 1375ش ، دهستان تودشک 177 آبادی و مزرعه و مکان (محل فعالیتهای غیر کشاورزی ، مثل کارخانه ، کارگاه ، قهوه خانه و غیره ) داشته است ، آبادیهای آن عمدتاً در دشت واقع اند (همان ، ص 14ـ22، 81 ـ84).

کوهستان مارِشْنان (مرتفعترین قله ح 330 ، 3 متر) در شمال (جعفری ، ج 1، ص 500)، کوه تودشک (مرتفعترین قله ح 303 ، 2 متر) در مرکز، و کوه لَخْت (مرتفعترین قله ح 029 ، 2 متر) در شمال شرقی دهستان قرار گرفته است (همان ، ج 1، ص 494).

رود فصلی تودشک ، از شمال به جنوب ، اراضی دهستان را آبیاری می کند. آب کشاورزی و آشامیدنی اهالی از قنات و چاه و آب انبار تأمین می شود ( فرهنگ جغرافیائی آبادیها ، ج 72، ص 24).

دهستان تودشک از گیا گَوَن و رستنیهایی برای چرای دام دارد و از زیا خرگوش و روباه و شغال و بزکوهی و قوچ و میش و گرگ و کبک در آن یافت می شود.

محصولات عمدة دهستان گندم ، جو، پنبه ، تره بار و انواع میوه مانند بادام ، گردو، سنجد، توت و انار است (همان ، ج 72، ص 24ـ 25). معادن شن و ماسه و سنگ در شمال غربی این دهستان وجود دارد (بخشداری کوهپایه ، ص 2).

اهالی تودشک شیعة دوازده امامی اند و به فارسی با لهجة محلی صحبت می کنند ( فرهنگ جغرافیائی آبادیها ، ص 24). طبق سرشماری 1375ش ، جمعیت دهستان 149 ، 9تن بوده است . راه اصلی اصفهان ـ نائین از این دهستان می گذرد و آبادیهای دهستان نیز عمدتاً از راههای فرعی به شهر تودشک و شهرهای اطراف مرتبط می شوند.

در تقسیمات کشوری 1355 ش ، نام دهستان تودشک در بخش کوهپایه آمده است . در 10 تیر 1366، هیئت وزیران دهستان بودن تودشک و اشتمال آن بر 166 آبادی و مزرعه و مکان را تصویب کرد (ایران . قوانین و احکام ، ص 714).

از جمله آثار تاریخی این دهستان ، قلعه ای آجری و یک برج دیده بانی متعلق به دورة صفویه در آبادی نو گنبد (ح 38 کیلومتری جنوب شرقی نائین ) است . درخت توتی ششصد ساله نیز در سیّدآباد (ح 42 کیلومتری جنوب غربی نائین ) وجود دارد ( فرهنگ جغرافیائی آبادیها ، ج 72، ص 65، 123).

2) شهر تودشک . در مغرب بخش کوهپایه ، در ارتفاع حدود 030 ، 2 متری ، و در دشت واقع است . این شهر در حدود 46 کیلومتری جنوب غربی شهر نائین ، حدود 21 کیلومتری مشرق شهر کوهپایه (مرکز بخش کوهپایه )، و در حدود سه کیلومتری راه اصلی اصفهان ـ یزد قرار دارد. رود فصلی تودشک از مشرق آن می گذرد. کوه تودشک در جنوب ، کوه شهر در جنوب شرقی و گردنة ملااحمد در کوه ملااحمد در شمال شرقی شهر واقع است . آب و هوای آن معتدل خشک است . این شهر با راه اصلی به شهر کوهپایه و شهر نائین ، و با راههای فرعی به دیگر آبادیهای دهستان مرتبط می شود. اقتصاد شهر مبتنی بر مشاغل خدماتی و صنایع دستی است . از جمله صنایع دستی آنجا قالی بافی با طرح نائینی است (همان ، ج 72، ص 24). برخی از کارخانه ها و کارگاههای این شهر عبارت اند از: کارخانة بیسکویت سازی ، کارخانة سنگ بُری ، کارخانة نخ تابی ، کارگاههای رنگرزی ، کارگاه تولید لولة پلی اتیلن ، کارگاه تولید پلاستیک و کارگاه صنایع فلزی (بخشداری کوهپایه ، همانجا).

در 1323 ش ، تودشک ، آبادیِ دهستان قُهْپایة شهرستان اردستان در استان دهم (اصفهان ) بود (ایران . وزارت کشور. ادارة کل آمار و ثبت احوال ، ج 3، ص 254). در 1366ش ، این آبادی مرکز دهستان تودشک شد (ایران . قوانین و احکام ، همانجا). به موجب مصوبة هیئت دولت در 1380ش ، آبادی تودشک با مزارع و مکانها و آبادیهای تُودِشْکْچوئیه / تودشک چو و نوبنیاد و صادق آباد و مزرعة نو و مزرعة کهنه و وَرجان ، همگی از توابع بخش کوهپایه ، شهر شد (بخشداری کوهپایه ، ص 1). در سرشماری 1375ش ، جمعیت تودشک 062 ، 2 تن بوده است .

در این شهر بقایایی از آب انباری قدیمی و قبر شخصی به نام سیدمحمود ــ که او را «پیشوای مذهبی » معرفی کرده اند ــ وجود دارد ( فرهنگ جغرافیائی آبادیها ، ج 72، ص 25 و تصویر ص مقابل ).


منابع :
(1) اطلس راههای ایران ، تهران : گیتاشناسی ، 1374ش ؛
(2) ایران . قوانین و احکام ، مجموعة قوانین و مقررات مربوط به وزارت کشور: از آغاز پیروزی انقلاب اسلامی تا پایان سال 1369 ، تهران 1370ش ؛
(3) ایران . وزارت کشور، تقسیمات کشور شاهنشاهی ایران ، تهران 1355ش ؛
(4) ایران . وزارت کشور. ادارة کل آمار و ثبت احوال ، کتاب جغرافیا و اسامی دهات کشور ، ج 3، تهران 1331ش ؛
(5) ایران . وزارت کشور. معاونت سیاسی و اجتماعی . دفتر تقسیمات کشوری ، نشریة اسامی عناصر و واحدهای تقسیماتی ( به همراه مرکز )، تهران 1380ش ؛
(6) بخشداری کوهپایه ، خلاصة گزارش توجیهی در خصوص شهر تودشک ، 1380ش (منتشرنشده )؛
(7) عباس جعفری ، گیتاشناسی ایران ، ج 1: کوهها و کوهنامة ایران ، تهران 1368ش ؛
(8) فرهنگ جغرافیائی آبادیهای کشور جمهوری اسلامی ایران ، ج 72 : نائین ، تهران : ادارة جغرافیائی ارتش ،1360ش ؛
(9) مرکز آمار ایران ، سرشماری عمومی نفوس مسکن 1375: شناسنامة آبادیهای کشور، استان اصفهان ، شهرستان اصفهان ، تهران 1376ش ؛
(10) نقشة عملیات مشترک زمینی : نائین ، مقیاس 000 ، 250:1، تهران : سازمان جغرافیایی کشور، 1351 ش .

/ فرزانه ساسان پور /



اسم الکتاب : دانشنامه جهان اسلام المؤلف : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    الجزء : 1  صفحة : 4011
   ««الصفحة الأولى    «الصفحة السابقة
   الجزء :
الصفحة التالیة»    الصفحة الأخيرة»»   
   ««اول    «قبلی
   الجزء :
بعدی»    آخر»»   
صيغة PDF شهادة الفهرست