responsiveMenu
صيغة PDF شهادة الفهرست
   ««الصفحة الأولى    «الصفحة السابقة
   الجزء :
الصفحة التالیة»    الصفحة الأخيرة»»   
   ««اول    «قبلی
   الجزء :
بعدی»    آخر»»   
اسم الکتاب : دانشنامه جهان اسلام المؤلف : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    الجزء : 1  صفحة : 354

 

بالیکَسیر (در تلفظ ترکیِ استانبولی ، و به تلفظ و املای بالیکَسْری ، بالیکَسْر و بَلی کَسْری در بعضی از متون غیرترکی )، شهر و ناحیة قدیمی و مرکز استانی به همین نام در شمال غربی ترکیه و در جنوب دریای مرمره . شهر بالیکسیر در ناحیه ای قرار گرفته که در دوران باستان به میسیا (موسیا) شهرت داشته است . دقیقاً معلوم نیست بالیکسیر فعلی در چه زمانی و به دست چه کس یا کسانی تأسیس شده است ، ولی نام آن که از پالایوکسترونِ یونانی گرفته شده ، نشان دهندة قدمت آن است . ظاهراً شهرِ هادریانوترا در امپراتوری روم شرقی در همین ناحیه واقع بوده است . ابن فضل اللّه عُمَری (متوفی 749) نوشته است که این شهر را قره عیسی بیگ (حک : حدود 680) از سلاطین سلسلة قره سی * تأسیس کرده ، اما منظور او از کلمة «تأسیس » ظاهراً این بوده که قره عیسی بیگ دژِ موجود در آن محل را به عنوان قرارگاه نظامی انتخاب کرده و آن را توسعه داده است .

پس از آنکه ترکهای عثمانی ، امیرنشین قره سی را در حدود 700 از سلطة روم شرقی درآوردند، بالیکسیر یکی از شهرهای مهم این ناحیه شد. ابن بطوطه که در حوالی 730 به آناطولی سفر کرده ، بالیکسیر را محلی زیبا و پرجمعیت وصف کرده است .

اورخان ، سلطان عثمانی (حک : 687ـ761) سلسلة قره سی را برانداخت و امیرنشین قره سی حدود 735ـ736 بتدریج ضمیمة دولت عثمانی شد. حدود 1233، در عهد سلطنت محمود دوم ، سنجق * قره سی ، که یکی از سنجقهای ایالت آناطولی بود و شامل بالیکسیرِ فعلی نیز می شد، به ولایت خداوندگار * پیوست . پس از اعلام مشروطیت دوم ، بالیکسیر به سنجق مستقل ، و در تشکیلات اداریِ جدید پس از جمهوریت به استان تبدیل شد. مساحت کنونی این استان 119 ، 15 کیلومتر مربع است و جمعیت آن در 1361 ش ، حدود 000 ، 890 تن بود.

شهر کنونی بالیکسیر در شیب ملایم دامنة تپه هایی واقع است که دشت پرحاصلی به همین نام آن را در میان گرفته است . ارتفاع شهر از سطح دریا نزدیک به 200 ، 1 متر است و در 1369 ش ، 314 ، 973 تن بوده است . در بخش قدیمی شهر و در بازار آن ، مساجد و کاروانسراهایی از اوایل عصر عثمانی بر جای مانده است .

استان بالیکسیر با هوای مساعد و ملایم و خاک حاصلخیزش پیش از جنگ جهانی اول (1914ـ 1918) مرکز زراعی شد و اکنون محصولات گوناگونی از قبیل انواع حبوبات و میوه ها و کنجد و خشخاش و پنبه تولید و صادر می کند. در مرکز آن ، بافتن ماهوت و کرباس و صنایع پوستی رایج است و علاوه بر آنکه از لحاظ تولید و صدور روغن زیتون مقام اول را در ترکیه دارد، مرکز پرورش دام و طیور و ابریشم و زنبور عسل نیز است . استان بالیکسیر، با 000 ، 400 هکتار جنگل ، در میان استانهای جنگلی ترکیه مقام سوم را دارد.


منابع :
(1) ابن بطوطه ، تحفة النظّار فی غرائب الامصار و عجائب الاسفار المعروفة برحلة ابن بطوطه ، چاپ دفرمری و سانگینتی ، ج 2، پاریس 1914، ص 316ـ317؛
(2) ابن فضل اللّه عمری ، مسالک الابصار فی ممالک الامصار ؛
(3) احمد توحید، «بالیکسریده قره سی اوغللری »، در تاریخ عثمانی انجمنی مجموعه سی ، بخش 9، 1327، ص 564 به بعد؛
(4) علی جواد، ممالک عثمانیه نک تاریخ و جغرافیا لغاتی ، استانبول 1313ـ 1317، ج 1، ص 151؛


(5) Arsiv K i lavuzu , â , Istanbul 1938, 58;
(6) V. Cuinet, la Turquie d'Asie , â v, Paris 1894, 262-267;
Genel Nufus Say â m â ,

(7) Idari Bolunus;
(8) J. Mordtmann Uber das turkische Furstengeschlecht der Karasi", in SB. AK. d. W. Berlin , Ph.-Hist. Classe, Erster Halfband, Berlin 1911, 2-7;
(9) K. Su, XVII ve XVIII inci Yuzyillarda Balikesir ì ehir Hayat i (Balikesir Halkevi Yay â nlar â ndan, no. 14), Istanbul 1937;
(10) F.Taeschner, Das anatolische Wegenetz nach osmanischen Quellen , i, Leipzig 1926, 175;
(11) idem, Al`Umar i ¦ 's Bericht Uber Anatolien Leipzig 1929, 43;
(12) W. Tomaschek "Zur historischen Topographie von Kleinasien im Mittelalter", in SB. Ak. d. W. Wien , Ph.-Hist Classe, cxx â v, 1891, 95-96.

(13) ) / د. اسلام )؛
پری ( د. ا. ترک / بسیم دارکوت (



اسم الکتاب : دانشنامه جهان اسلام المؤلف : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    الجزء : 1  صفحة : 354
   ««الصفحة الأولى    «الصفحة السابقة
   الجزء :
الصفحة التالیة»    الصفحة الأخيرة»»   
   ««اول    «قبلی
   الجزء :
بعدی»    آخر»»   
صيغة PDF شهادة الفهرست