تبریزی ، حاج ملاّ علی ، مشهور به واعظ خیابانی ، عالم و ادیب و واعظ شیعی برجستة قرن چهاردهم . وی بنا بر آنچه در شرح حال خود نوشته در 1282 در حکم آباد تبریز به دنیا آمد. پس از فراگرفتن صرف ونحو و بلاغت و منطق و ریاضی ، در مدرسة طالبیه نزد استادانی همچون حاج میرزا احمد شرابیانی ، حاج محمدصادق ساعتی ، احمد تاهباز، سیداحمد خسروشاهی و میرزااسداللّه تبریزی حاضر شد (تبریزی ، 1366، ص 406؛ همو، 1385، ص 635ـ636؛ آقابزرگ طهرانی ، 1404، جزء1، قسم 4، ص 1468).
ملاعلی به مکه ، مدینه ، مشهد، عراق ، خوی ، ارومیه ، زنجان ، قم و تهران سفر کرد و از علمایی چون آیت اللّه سیدابوالحسن اصفهانی ،میرزاعلی آقای شیرازی ، شیخ محمدحسین کاشف الغطاء و حاج آقا حسین بروجردی اجازة روایت دریافت کرد؛ همچنین علمای بسیاری از وی اجازه گرفتند (تبریزی ، 1366، ص 407ـ 409؛ همو، 1385، ص 359، 636، 654ـ 655، 658ـ659، 661ـ664، 676ـ677؛ آقابزرگ طهرانی ، 1404، همانجا).
ملاعلی به شعر علاقه مند بود و از مشهورترین وعاظ ایران به شمار می آمد (تبریزی ، 1385، ص 636؛ آقابزرگ طهرانی ، 1404، همانجا). وی صاحب بیش از پنجاه جلد تألیف است از جمله : تحفة الاحبّاء فی شرح قصیدة سیدالشعراء در شرح قصیدة عینیة حِمْیَری ، که در آن به شرح حال حمیری نیز پرداخته است . این کتاب اولین اثر وی بوده است ؛ علماءالمعاصرین به فارسی ، در احوال علمای امامیة زمان وی ؛ وقایع الایام در چند جلد در شرح وقایع و اعمال ماه شوال ، رمضان ، محرّم ، رجب و شعبان ؛ ذخائرالاسفار ؛ طرائف الصحائف ؛ و منتخب المقاصد و منتجب الفوائد در نُه جلد که کشکول مانند است (تبریزی ، 1410، ص 342ـ344؛ همو، 1366، ص 406ـ407؛ آقابزرگ طهرانی ، 1403، ج 22، ص 438، ج 25، ص 129؛ امین ، ج 8، ص 266).
تاریخ دقیق وفات ملاعلی به نوشتة قزوینی (ج 8، ص 212) در صفر 1367/ دی 1326 بوده است .
منابع : (1) محمدمحسن آقابزرگ طهرانی ، الذریعة الی تصانیف الشیعة ، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی ، بیروت 1403/1983؛ (2) همو، طبقات اعلام الشیعة ، جزء1: نقباء البشر فی القرن الرابع عشر ، مشهد 1404؛ (3) امین ؛ (4) علی تبریزی ، کتاب صیام وقایع الایام ، تبریز 1385؛ (5) همو، کتاب علماء معاصرین ، چاپ سنگی تهران 1366؛ (6) همو، وقایع الایام فی تتمة محرم الحرام ، قم 1410؛ (7) محمد قزوینی ، یادداشتهای قزوینی ، چاپ ایرج افشار، تهران 1363 ش .