responsiveMenu
صيغة PDF شهادة الفهرست
   ««الصفحة الأولى    «الصفحة السابقة
   الجزء :
الصفحة التالیة»    الصفحة الأخيرة»»   
   ««اول    «قبلی
   الجزء :
بعدی»    آخر»»   
اسم الکتاب : دانشنامه جهان اسلام المؤلف : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    الجزء : 1  صفحة : 2817

 

پِنانگ (نام مالایایی : پولائو پینانگ ) ، یکی از ایالتهای اتحادیة مالزی . این ایالت مشتمل است بر جزیرة پنانگ (66ر292 کیلومتر مربع ) در تنگة مالاکّا و نواری از سرزمین اصلی روبروی جزیره معروف به ایالت ولزلی یا سبرانگ پرای (633 کیلومتر مربع ) که از 1364ش / 1985 با یک پل به جزیره متصل شده است . پایتخت پنانگ ، جورج تاون ، با جوهور بارو ــ پس از کوالالامپور که پایتخت فدرال است ــ دومین مرکز شهری پرجمعیت مالزی به شمار می آید (در 1361ش / 1980، جمعیت هر دو کمی بیش از 000 ، 400 تن بوده است ).

جزیره که سکنة پراکنده ای داشت ، در 1200/1786 برای کمپانی هند شرقی و به عنوان مرکز انبار کالا برای تجارت کشور از سلطانِ کده خریده شد. جزیره پس از توفیق اولیه ، با تفوق سنگاپور روبرو گردید و تا ایجاد کشتزارهای سوماترای شرقی ، که دوباره به آن رونق بخشید، مرکزی کم اهمیت باقی ماند. از 1220/1805 به مدت کوتاهی مقرّ کمپانی هند شرقی انگلیس بود و از 1245/1829 همراه با مالاکّا و سنگاپور مجموعة «استقرارگاههای تنگه ها » را تشکیل داد که پس از 1252/1836 از سنگاپور اداره می شدند. پنانگ در 1284/ 1867 مستعمرة انگلیس شد. پس از حکومت موقت ژاپنیها از 1321 تا 1324ش / 1942ـ 1945، پنانگ در 1327ش / 1948 به عنوان یکی از ایالتهای اتحادیة مالایا (از 1322ش / 1963مالزی )، به مالایا پیوست . پنانگ موقعیت بندر آزاد بودن را که مدتی تحت حاکمیت انگلیس از آن برخوردار بود، حفظ کرد. در 1349 ش / 1970 نخستین منطقة تولیدی تجارت آزاد مالزی در آنجا گشوده شد و بزودی به کانون مهم تولید قطعات الکترونیکی تبدیل گردید.

اختلاط نژاد جمعیت این منطقه ، بازتاب تاریخ بازرگانی آنجاست . اکثر مردم پنانگ چینی اند و تعداد مالایاییهای آن ، از دیگر ایالات مالزیایی شبه جزیره ، کمتر است (به طور کلی مالایاییها از لحاظ سیاسی و تعداد در اتحادیه تفوق دارند رجوع کنید به مالزی * ). بیشتر سکنة جورج تاون ، چینی اند (68% در 1359ش / 1980) و بقیة جمعیت آنجا را مالایاییها (19%) و هندیها (13%) تشکیل می دهند. مسلمانان پنانگ مشتمل اند بر تمام مالایاییها و بخش کوچکی از جمعیت هندی ، از جمله به اصطلاح جاوی پراناکان یا جاوی پکان ، که مسلمانانی از جنوب هندند و به اجبار تا حدی با زبان و سنن مالایایی سازگاری یافته اند. گروه اخیر شهرنشین شده اند و رهبری سیاسی و فکری مسلمانان پنانگ را برعهده دارند. پنانگ ، بر خلاف سنگاپور، اقلیت عرب مهمی نداشته است . مسلمانان آن نظیر دیگر نقاط جنوب شرقی آسیا، شافعی مذهب اند.

در ایالتهای مالایایی ، حاکم موروثی (سلطان ) در رأس امور مذهبی قرار دارد و امور اسلامی را از طریق شورایی متشکل از اشخاص سرشناس مذهبی (مجلس اوگاما اسلام ) و دبیرخانه اداره می کند ( رجوع کنید به مالایا * ، شبه جزیره ). در مستعمرات بریتانیا فراتر از انتصاب «هیئت مشورتی مسلمان » و «هیئت مسلمان و هندو برای اوقاف » به منظور تنظیم مسائل وقف ، نظارتی وجود نداشت . در 1336ش / 1957، طبق قانون اساسی پس از استقلال ، اسلام مذهب رسمی اتحادیة مالایا ــ که پنانگ یکی از ایالتهای آن بود ــ شد. از آن پس ، در رأس امور اسلامی در پنانگ حاکم فدرال یا یانگ دیپرتوآن آگونگ قرار داشت که به طور چرخشی از میان حکمرانان موروثی ایالتهای مالایایی انتخاب می شد. یک دستگاه مذهبی نیز به موازات دستگاه اداری ایالتهای مالایایی زیر نظر ادارة اجرای قوانین اسلامی (مصوب 1338ش / 1959) به وجود آمد. در این قانون برپایی مجلس اوگاما اسلام به ریاست یک مفتی دولتی پیش بینی شده بود که از جمله فعالیتهایش حمایت مالی از مدارس اسلامی ، تبلیغ اسلام ، نظارت بر خطبه و ادارة امور زکات و فطریه بود. همچنین نظامِ دادگاههای «قاضی » ( = قضایی ) به نام «محکمه کادی »، برای اجرای قانون شریعت بنیان نهاده شد، هرچند مانند دیگر جاهای مالزی ، اختیارات این دادگاهها تنها به مسلمانان ــ در حوزه های قوانین خانواده و ارث ، فساد، وعظ و خطابة دروغین و قصور در انجام تکالیف مذهبی ــ مربوط می شود.

استقرارگاههای بریتانیایی تنگه ها ــ با توجه به جامعة شهریِ متشکل از نژادهای مختلف ، برخورداری از سطوح آموزشی بالاتر، و بی توجهی دولت نسبت به امور مذهبی ــ به گفتة راف به «پایگاه یورش » منتقدان و اصلاح طلبان تبدیل شدند. در عرصة آموزش ، اندیشه های اصلاح طلبان با تأسیس مدرسة المشهور در 1334/11916 مجال بروز یافت . در این مدرسه به زبان عربی و انگلیسی آموزش داده می شد، و در همان حال جاوی پراناکان به طور کلی جریان آموزش انگلیسی دولتی را دربر می گرفت . در دهة 1300ش / 1920، به لطف فعالیتهای سید شیخ الهادی ، محقق ـ ناشر و یک مالایایی حَضرَمی تبارِ زادة مالاکا، پنانگ به صورت مرکز اندیشة اصلاح طلبانه و انتشارات اسلامی در مالزی درآمد که ارزشهای ترکهای جوان یا کاوم مودا را ــ که از اجتهاد آگاهانه به جای تقلید کورکورانه دفاع می کردند ــ اشاعه می داد. روزنامه های اصلاح طلبی چون الاِخوان (چاپ 1306ـ1310 ش / 1927ـ1931) به زبان مالایایی ، از پنانگ به سراسر مالایا، جنوب تایلند و سوماترا پخش می شد. از صفحة نامه های رسیده به روزنامة سائودارا («برادران »؛ چاپ 1307ـ1320 ش / 1928ـ1941) که عنوان مشابهی داشت ، نخستین سازمان ملی مالایا به نام پاسپام (مخفّفِ پرسائودران سهبت پنامالایا به معنای «برادری دوستان مکاتبه ای مالایا») به وجود آمد که هدف آن حمایت از پیشرفت اقتصادی و اجتماعی جامعة مالایا بود. در این دوره ، دو ناشر اسلامی در میان ناشران کتابهای مذهبی (تفسیر قرآن ، رسالة فقهی و مانند اینها) و رسالات مختلف دیگر فعال بودند، از جمله آثاری از فعالان فرقة احمدیه * و نیز رمانهای امروزی که از آثار نویسندگان انگلیسی و نویسندگان معاصر مصری اقتباس می شد.

پنانگ در داخل مالزی به عنوان مرکزی شهری که از کانون قدرت دور شده ، هنوز با محیط انطباق نیافته است . در دهة 1350ـ1360ش / 1970ـ1980، چاندرا مظفّر با پیشینة هندی ، از اهالی پنانگ که در کِده به دنیا آمده است ، در حمایت از ضرورت ایجاد یک جامعه شناسی اسلامی اصلاح طلب که در جامعة کثرت گرای امروزی از قیود نژادی رها باشد، شهرت ویژه ای یافته است .


منابع :


H. Fujimoto, The South Indian Muslim community and



(1) the evolution of the Jawi Peranakan in Penang up to 1948 , Tokyo 1988;
(2) M. B. Hooker, Islamic law in South-East Asia , Singapore 1984;
(3) J. Nagata, Malaysian mosaic , Vancouver 1979, ch. 4;
(4) W. Roff, The origins of Malay nationalism , New Haven 1967;
(5) M. Yegar, Islam and Islamic institutions in British Malaya , Jerusalem 1979.

/ پراودفوت ( د. اسلام ) /



اسم الکتاب : دانشنامه جهان اسلام المؤلف : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    الجزء : 1  صفحة : 2817
   ««الصفحة الأولى    «الصفحة السابقة
   الجزء :
الصفحة التالیة»    الصفحة الأخيرة»»   
   ««اول    «قبلی
   الجزء :
بعدی»    آخر»»   
صيغة PDF شهادة الفهرست