responsiveMenu
صيغة PDF شهادة الفهرست
   ««الصفحة الأولى    «الصفحة السابقة
   الجزء :
الصفحة التالیة»    الصفحة الأخيرة»»   
   ««اول    «قبلی
   الجزء :
بعدی»    آخر»»   
اسم الکتاب : دانشنامه جهان اسلام المؤلف : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    الجزء : 1  صفحة : 2720

 

پَرّو ، رشته کوهی در مغرب ایران . رشته کوه پرّو (در بعضی


منابع :
(1) پراو، پررو، پرآو به معنای پرآب )، جزو رشته کوه زاگرس ، در جهت شمال غربی ـ جنوب شرقی امتداد دارد و قسمت شرقی و شمال شهرستان کرمانشاه و مغرب شهرستان هرسین (در استان کرمانشاه ) را فرا گرفته است . طول آن را حدود 62 کیلومتر و عرض آن را تا 26 کیلومتر ذکر کرده اند.

(2) پرّو از حدود شرقی راه اصلی کرمانشاه ـ سنندج (در حدود 45 کیلومتری شمال غربی شهر کرمانشاه ) تا پیرامون آبادیهای بیستون و سُنقُرآباد (در حدود 36 کیلومتری شمال شرقی شهر کرمانشاه ) امتداد دارد (جعفری ، ج 1، ص 131). راه اصلی همدان ـ کرمانشاه از جنوب آن می گذرد. رشته کوه پرّو از شمال غربی به رشته کوه شاهو متصل است و کوه بیستون * در انتهای شرقی آن قرار دارد ( دایرة المعارف فارسی ، ذیل «پرّو»؛
(3) رزم آرا، ج 5، ص 68). این رشته کوه دومین رشته کوه منطقة کرمانشاه از مغرب به مشرق و ادامة رشته کوه شاهوست (کریمی ، 1316ش ، ص 26؛
(4) سنندجی ، ص 63).

از مرتفعترین قلّه های آن ، که بعضی از آنها پوشیده از برف و دارای یخچالهای طبیعی است ، می توان شیخ علی خان (ارتفاع : ح 357 ، 3 متر)، شاه ابدالان / اودلان / آبدالان / آودالان (ارتفاع : ح 200 ، 3 متر)، سه کل (ارتفاع : ح 100 ، 3 متر) و سیروله (ارتفاع : ح 000 ، 3 متر) و بیستون در شمال آبادی بیستون را نام برد (کریمی ، 1329ش ، ص 174؛
دایرة المعارف فارسی ، همانجا؛
گلزاری ، ج 1، ص 204؛
سازمان جغرافیائی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران ، ج 46، ص 548؛
جعفری ، همانجا؛
معرفت ، ص 380). برخی پرّو را قلّه ای در منطقه دانسته اند که ظاهراً همان قلّة شیخ علی خان است (کریمی ، 1329ش ، ص 174؛
کیهان ، ج 1، ص 25؛
جعفری ، همانجا).

رودهای دینَوَر و گاماسب (جاماسب ) رشته کوه پرّو را در مشرق و جنوب شرقی از کوههای هوجیو و هرسین جدا می کند. رود قره سو (با جهت شمالی ـ جنوبی ) در غرب آن جریان دارد (معرفت ؛
دایرة المعارف فارسی ؛
جعفری ، همانجاها؛
کریمی ، 1329ش ، ص 173ـ174؛
نیز رجوع کنید به اوبن ، ص 338).

رودهای کوچک ارمنی جان ، تنگ سیزده خزان و زردآب از این رشته کوه سرچشمه می گیرند (افشین ، ج 1، ص 390ـ392). از سرابهای آن ، بیستون ، بَرناج و بُخوبَران است (سازمان جغرافیائی نیروهای مسلح ، ج 46، ص 547؛
سازمان برنامه و بودجة استان کرمانشاه ، ص 15). به نوشته ای ، کوه پرّو (با چشمه های بسیار در پایکوه ) بر دشت پهناور نزدیکِ محل تلاقی «رود جاماسب » و «آب دینور» مسلط است (کریمی ، 1329ش ، همانجا). نزدیکترین شکارگاههای شهر کرمانشاه در این رشته کوه قرار دارد (معرفت ، ص 381).

غار پرّو که برخی آن را بزرگترین و عمیقترین غار آسیا و سخت ترین غار دنیا ذکر کرده اند، در ارتفاع 150 ، 3متری در قلّة شیخ علی خان (حدود ده کیلومتری شمال شهر کرمانشاه ) قرار دارد. این غار آهکی با عمق 572 متر و درازای 404 ، 1 متر، دارای کانالهای ورودی به عرض 40 و ارتفاع 50 سانتیمتر است ، در داخل غار فضایی به ارتفاع 50 متر و عرض 15 متر با چندین چاه قرار دارد، در کف آن رود کوچکی جاری و در عمیقترین قسمت آن دریاچه ای است که منبع چشمه های بیستون و طاق بستان و چند چشمه دیگر است (افشار سیستانی ، ج 1، ص 100، 111؛
معرفت ، ص 493؛
قس سلطانی ، ص 81 ـ84 که عمق آن را 752 متر ذکر کرده است ). از دیگر غارهای مهم آن آوازا یا چشمه سهراب در دو کیلومتری جادة سنقر ـ کرمانشاه (در دامنة کوه چشمه سهراب )، جوجار در دامنة شمال غربی شاه ابدالان (در شمال رشته کوه پرّو)، پُراو، بیستون (شکارچیان )، دزدان ، و غار خَرَل است (گلزاری ، ج 1، ص 308؛
افشار سیستانی ، ج 1، ص 120، 123، 125، 127؛
معرفت ، ص 492).

از آثار به جا مانده در رشته کوه پرّو و مجاور آن می توان از کتیبة بیستون ، طاق بستان ، تپه قلعه و دخمة در طاق (در آبادی برناج در حدود 44 کیلومتری شمال شرقی شهر کرمانشاه )، مزارهایی در کوه شاه ابدالان و پل آجری شاه عباس نام برد (سنندجی ، ص 64؛
افشار سیستانی ، ج 1، ص 100، 125؛
سازمان جغرافیائی نیروهای مسلح ، ج 46، ص 61ـ62؛
جغرافیای کامل ایران ، ج 1، ص 388). برخی شهرت پرّو را به سبب واقع شدن کتیبة بیستون در دامنة آن دانسته اند (کیهان ، ج 1، ص 25، 48؛
ایران . وزارت کشور. ادارة کل آمار و ثبت احوال ، ج 2، ص 1؛
معرفت ، ص 274).


منابع :
(5) ایرج افشار سیستانی ، کرمانشاهان و تمدن دیرینة آن ، تهران 1371 ش ؛
(6) یدالله افشین ، رودخانه های ایران ، تهران 1373 ش ؛
(7) اوژن اوبن ، ایران امروز 1907ـ1906: ایران و بین النهرین ، ترجمه و حواشی و توضیحات علی اصغر سعیدی ، تهران 1362ش ؛
ایران . وزارت

(8) کشور. ادارة کل آمار و ثبت احوال ، کتاب جغرافیا و اسامی دهات کشور ، ج 2، تهران 1329ش ؛
(9) ایران . وزارت کشور. معاونت سیاسی و اجتماعی . دفتر تقسیمات کشوری ، سازمان تقسیمات کشوری جمهوری اسلامی ایران ، تهران 1374ش ؛
(10) عباس جعفری ، گیتاشناسی ایران ، ج 1: کوهها و کوهنامة ایران ، تهران 1368ش ؛
(11) جغرافیای کامل ایران ، تهران : سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی ، 1366ش ؛
(12) دایرة المعارف فارسی ، به سرپرستی غلامحسین مصاحب ، تهران 1345ـ 1374 ش ؛
(13) حسینعلی رزم آرا، فرهنگ جغرافیائی ایران ( آبادیها )، ج 5: استان پنجم ( کردستان )، تهران 1355ش ، 1331ش ؛
(14) سازمان برنامه و بودجة استان کرمانشاه . معاونت آمار و اطلاعات ، آمارنامة استان کرمانشاه ، کرمانشاه 1377ش ؛
(15) سازمان جغرافیائی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران ، فرهنگ جغرافیائی آبادیهای کشور جمهوری اسلامی ایران ، ج 46: کرمانشاه ، تهران 1374ش ؛
(16) محمدعلی سلطانی ، جغرافیای تاریخی و تاریخ مفصّل کرمانشاهان ( باختران )، ج 1، تهران 1370ش ؛
(17) شکرالله بن عبدالله سنندجی ، تحفة ناصری در تاریخ و جغرافیای کردستان ، چاپ حشمت الله طبیعی ، تهران 1366ش ؛
(18) بهمن کریمی ، جغرافیای مفصّل تاریخی غرب ایران ، تهران 1316ش ؛
(19) همو، راههای باستانی و پایتخهای قدیمی غرب ایران ، تهران 1329ش ؛
(20) مسعود کیهان ، جغرافیای مفصّل ایران ، تهران 1310ـ1311ش ؛
(21) مسعود گلزاری ، کرمانشاهان ـ کردستان ، ج 1، تهران ?( 1357ش ) ؛
(22) احمد معرفت ، کوهها و غارهای ایران ، تهران 1373ش ؛
(23) نقشة کشور جمهوری اسلامی ایران ، تهران : ادارة جغرافیائی ارتش ، 1366 ش .

/ محمدعلی احمدی ده سفیدی /



اسم الکتاب : دانشنامه جهان اسلام المؤلف : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    الجزء : 1  صفحة : 2720
   ««الصفحة الأولى    «الصفحة السابقة
   الجزء :
الصفحة التالیة»    الصفحة الأخيرة»»   
   ««اول    «قبلی
   الجزء :
بعدی»    آخر»»   
صيغة PDF شهادة الفهرست