پاجه جی زاده ، عبدالرحمان بن سلیم ، ادیب و پژوهشگر عراقی قرن سیزدهم و چهاردهم . منابع ، او را موصلی تبار معرفی کرده اند (بغدادی ، ج 2، ستون 153؛
زرکلی ، ج 3، ص 307؛
کحاله ، ج 5، ص 139).

پاجه جی زاده در 1248 در بغداد متولد شد (بغدادی ؛
زرکلی ،همانجاها؛
قس بروکلمان ، > ذیل < ، ج 2، ص 506 و کحاله ، ج 5، ص 139 که سال تولد او را به اشتباه 906 دانسته اند). از چگونگی تحصیل و نام استادان و دیگر خصوصیات زندگی او اطلاعات بسیار اندکی در دست است . منابع نیز در این باره اطلاعی به دست نمی دهند. آنچه از منابع برمی آید گویای این است که گرایش وی به سیاست و اقتصاد بیشتر از علم و دین بوده و او با حاکمان دولت عثمانی ارتباط نزدیک داشته است . پاجه جی زاده ، در زمانی نامشخص از حیات خود، رئیس دادگاه بازرگانی بغداد بوده است (زرکلی ؛
بروکلمان ، همانجاها). در 1325، امتیاز راه اندازی شرکت سهامی تراموای کوفه به نجف را از ابوبکر حازم بک ، والی بغداد، دریافت کرد (عزّاوی ، ج 8، ص 155). پاجه جی زاده پس از آن ، به عنوان نمایندة مردم بغداد در مجلس قانونگذاری عثمانی ، برگزیده شد (همان ، ج 8، ص 231؛
زرکلی ، همانجا). وی در 1330در سن 82 سالگی درگذشت (عزّاوی ؛
زرکلی ، همانجاها). از پاجه جی زاده تألیفی در ردّ نظریات مسیحیت با نام الفارق بین المخلوق و الخالق باقی است که در دو مجلد در 1322 در قاهره به چاپ رسیده است (عوّاد، ج 2، ص 243؛
بغدادی ؛
کحاله ، همانجاها). از اعقاب وی کسانی همچون موسی کاظم پاجه جی زاده مدیر دانشکدة حقوق بغداد، نعمان چلبی پاجه جی زاده و دکتر عبدالهادی پاجه جی زاده از معاریف بغدادند (عزّاوی ، ج 8، ص 155، پانویس 2، ص 231).

---

منابع :
(1) اسماعیل بغدادی ، ایضاح المکنون ، ج 2، در حاجی خلیفه ، کشف الظنون ، ج 4، بیروت 1410/1990؛
(2) خیرالدین زرکلی ، الاعلام ، بیروت 1980؛
(3) عباس عزّاوی ، تاریخ العراق بین احتلالین ، بغداد 1353ـ1376/ 1935ـ1956، چاپ افست قم 1369 ش ؛
(4) کورکیس عَوّاد، معجم المؤلفین العراقیین ، بغداد 1969؛
(5) عمررضا کحاله ، معجم المؤلفین ، دمشق 1957ـ1961، چاپ افست بیروت ( بی تا. ) ؛


(6) Carl Brockelmann, Geschichte der arabischen Litteratur , Leiden 1943-1949, Supplementband , 1937-1942.

/ عبدالله کیانی فرید /