بیرقدار ، ترکیبی ترکی ـ فارسی به معنای «پرچمدار». این عنوان در نظام عثمانی به افسران مختلفی داده می شد که یا به ارتش فئودالی یا به ارتش سازمانی وابسته بودند. به بعضی از سران کشور آلبانی نیز که حکومتشان موروثی بوده بیرقدار گفته می شده است . در ارتش فئودالی ، آلای بیگی (ریاست سپاه ) هر ایالت بیرقداری زیر فرمان خود داشته است و در ارتش سازمانی ، در هریک از بلوکهای (دسته های ) سواره نظام و در هریک از گردانهای ینی چری ، افسری سمت پرچمدار داشته است که عادتاً او را بیرقدار و گاهی نیز «عَلَمدار» («عَلَم » واژه عربی و معادل بیرق ترکی ) می خوانده اند. پرچمدار خاص سلطان ، یکی از کارکنان عالیرتبة دربار، یعنی یکی از «آغا »یان ملتزم رکاب سلطانی بوده که معمولاً او را، به جای بیرقدار، «میرعلم » (به جای امیرالعلم ) می خوانده اند. در اغلب سلسله های نظامی ترک مسلمان ، سلطان وظیفة حفاظت پرچم خاص خود را به یکی از افسران عالیرتبه می سپرد که با همین عنوان یا با عنوانی معادل آن یعنی «سنجقدار3 »، شناخته می شد.

---

منابع :


(1) H. A. R. Gibb and Harold Bowen, Islamic,society and the West, London 1950-1957, I, part I, Index;
(2) I A , s.v. "Bayrak" (by M. Fuad Koprulu).

/ بوون ( د. اسلام ) /