responsiveMenu
صيغة PDF شهادة الفهرست
   ««الصفحة الأولى    «الصفحة السابقة
   الجزء :
الصفحة التالیة»    الصفحة الأخيرة»»   
   ««اول    «قبلی
   الجزء :
بعدی»    آخر»»   
اسم الکتاب : دانشنامه جهان اسلام المؤلف : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    الجزء : 1  صفحة : 2306

 

بُهوتی (یا بَهوتی ) ، منصوربن یونس ، فقیه حنبلی قرن یازدهم . در بهوت واقع در غرب مصر به دنیا آمد (زرکلی ، ج 7، ص 307). از زندگی او اطلاعات زیادی در دست نیست . وی را خاتم فقهای مذهب حنبلی در مصر می دانند که در تدریس و ترویج فقه حنبلی کوشش بسیار کرده است . برخی از اساتید وی که بیشتر از علمای حنبلی متأخّر مصرند، عبارت اند از: شیخ عبدالرحمان بهوتی ، شیخ عبدالله دَنَوْشَری شافعی (متوفی 1025)، جمال عبدالقادر دنوشری حنبلی (متوفی 1030)، و شیخ محمد شامی مَرداوی (متوفی 1026) که بهوتی از وی استفادة بسیار برد. بهوتی به مقامی رسید که تنها نمایندة مذهب حنبلی در عصر خود محسوب می شد و طالبان علم از نقاط دور برای تحصیل به محضر او می شتافتند. وی بیشتر اوقات خود را به تدریس و تألیف فقه امام احمد حنبل می گذراند (محبی ، ج 4، ص 426؛ غَزّی ، ص 211، ابن شَطّی ، ص 115؛ بغدادی ، هدیّة العارفین ، ج 2، ستون 476).

سیره نویسان از بهوتی با عناوینی مانند فقیه متبحّر، اصولی ، مفسّر، علامه در سایر علوم ، خاتم علما و فقها و شیخ حنابلة مصر یاد کرده اند (محبی ، همانجا؛ ابن شطی ، ص 114ـ115؛ غزّی ، ص 210). وی در میان مردم محبوبیت و احترام شایانی داشت . بسیار سخاوتمند بود و صدقاتی را که مردم به او می دادند به شاگردان خود و طالبان علوم دینی می بخشید. همچنین در هر شب جمعه جمعی از اخیار را به خانة خود دعوت و اطعام می کرد (محبی ، همانجا؛ ابن شطی ، ص 115؛ مدرس تبریزی ، ج 1، ص 298؛ غزّی ، ص 212؛ سرکیس ، ج 1، ستون 599). وی را به کثرت عبادت ستوده اند (ابن شطّی ؛ غزّی ، همانجاها). بعضی شاگردان بهوتی عبارت اند از: شیخ عبدالباقی دمشقی ، شیخ محمد خلوتی ، شیخ یاسین لَبدی ، شیخ عبدالحق لَبدی ، شیخ یوسف کرمی ، ابراهیم بن ابی بکر صالحی ، شیخ محمد بهوتی و محمدبن ابی السرور بهوتی . شیخ محمد خلوتی خواهرزاده و شاگرد بهوتی که منتهی الارادات را نزد او قرائت می کرده در حاشیه پس از تعظیم و احترام به استاد، تاریخ وفات او را 1051 ذکر کرده است (محبی ، همانجا؛ ابن شطّی ، ص 114ـ 116؛ غزّی ، ص 211ـ213).

بهوتی در تصنیف فقه حنبلی موفقیت بسیار کسب کرد و آثار مهمی از خود به جای گذاشت که بعد از او مورد مراجعة فقهای حنبلی بود. برخی آثار وی عبارت اند از: الرّوض المُربِع در شرح زادالمُستَقِنع اثر شرف الدین موسی بن احمد مقدسی حنبلی (متوفی 968) که خود خلاصة کتاب المُقنِع در فروع فقه حنبلی اثر موفّق الدّین ابن قدامه (متوفی 620) است . الرّوض المربع در 1305 در دمشق طبع شده است ؛ کشّاف القِناع عن الاِقْناع ، این کتاب نیز در فروع فقه حنبلی است و در چهار جزء در 1319 به طبع رسیده است ؛ دقائق اولی النُّهی ' ، که شرحی است بر منتهی الارادات تقی الدین فتوحی و در حاشیة کشّاف القناع به طبع رسیده است ؛ عُمدة الطّالب لِنَیل المَآرِب در فقه حنبلی ؛ المِنَح الشّافیة ، که در آن المفردات اثر محمدبن عبدالهادی مقدسی را به نظم آورده است (بغدادی ، ایضاح المکنون ، ج 1، ستون 607، ج 2، ستون 122، 353، 364، 548 ـ 549؛ سرکیس ؛ محبی ؛ زرکلی ، همانجاها؛ ابن شطّی ، ص 115؛ کحّاله ، ج 13، ص 22؛ غزّی ، ص 211ـ212؛ بروکلمان ، ج 2، ص 424، > ذیل < ج 2، ص 447ـ 448).


منابع :
(1) ابن شطّی ، مختصرطبقات الحنابلة ، چاپ فوّاز زمالی ، بیروت 1406/1986؛
(2) اسماعیل بغدادی ، ایضاح المکنون ، ج 1ـ2، درحاجی خلیفه ، کشف الظنون ، ج 3ـ4، بیروت 1410/1990؛
(3) همو، هدیة العارفین ، ج 2، در حاجی خلیفه ، کشف الظنون ، ج 6، بیروت 1410/ 1990؛
(4) خیرالدین زرکلی ، الاعلام ، بیروت 1986؛
(5) یوسف الیان سرکیس ، معجم المطبوعات العربیّة والمعربّة ، قاهره 1346/1928؛
(6) کمال الدین محمدبن محمد غزّی ، النّعت الاکمل لاصحاب الامام احمدبن حنبل ، چاپ محمدمطیع حافظ و نزار أباطة ، دمشق 1402/1982؛
(7) عمررضا کحّاله ، معجم المؤلّفین ، دمشق 1957ـ1961، چاپ افست بیروت ( بی تا. ) ؛
(8) محمدامین بن فضل الله محبّی ، خلاصة الاثرفی اعیان القرن الحادی عشر ، بیروت ( بی تا. ) ؛
(9) محمدعلی مدرس تبریزی ، ریحانة الادب ، تهران 1369 ش ؛


(10) Carl Brockelmann, Geschichte der arabischen Litteratur, Leiden 1943-1949, Supplementband , 1937-1942.

/ محمدهانی ملاّ زاده /



اسم الکتاب : دانشنامه جهان اسلام المؤلف : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    الجزء : 1  صفحة : 2306
   ««الصفحة الأولى    «الصفحة السابقة
   الجزء :
الصفحة التالیة»    الصفحة الأخيرة»»   
   ««اول    «قبلی
   الجزء :
بعدی»    آخر»»   
صيغة PDF شهادة الفهرست