بهمن میرزا ، بهاءالدوله ، فرزند فتحعلی شاه ، حاکم کاشان و یزد. در 1226 به دنیا آمد (مهدیقلی هدایت ، ص 55). در 1252، بر اثر شکایت اهالی کاشان از حکومت عباسقلی خان جوانشیر، به حکومت آن شهر برگزیده شد (خورموجی ، ص 25) اما محمدشاه در همان سال او را برکنار و مصطفی قلی خان سمنانی را حاکم کاشان کرد (رضاقلی هدایت ، ج 10، ص 244). از این پس تا مدتی بهمن میرزا در رکاب همایونی بود (همان ، ص 171) و در 1254، به جای خانلر میرزا احتشام السلطنه ، پسر عباس میرزا، حاکم یزد شد

(بامداد، ج 1، ص 198ـ199).در 1257، آقاخانِ * محّلاتی از پیشوایان فرقة اسماعیلیه ، که در هند، سند و کرمان مریدانی داشت ، در کرمان شورش کرد و چون مورد تعقیب قرار گرفت ، به مهریز یزد فرار کرد. بهمن میرزا با جمعی از سربازان یزدی ، عراقی و شقاقی و دو عراده توپ او را تعقیب کردند. نبردی بین آنان در قریة کالمند درگرفت و فرمانده سپاه بهمن میرزا، مصطفی قلی خان سمنانی ، شکست خورد. بهمن میرزا به یزد فرار کرد و آقاخان به کرمان و شهر بابک بازگشت (خورموجی ، ص 28ـ30؛ رضاقلی هدایت ، ج 10، ص 249ـ251).

بهمن میرزا در زمان ناصرالدین شاه درگذشت . از او چهار پسر و دو دختر باقی ماندند. نوادگان او مصدر کار بودند و نام جهانسوز برخود نهادند (اعتمادالسلطنه ، ص 132، پانویس ). از بهمن میرزا یادداشتهایی که دارای غلطهای املایی است به جا مانده است (بامداد، ج 1، ص 199).

---

منابع :
(1) محمد حسن خان اعتمادالسلطنه ، صدرالتواریخ ، چاپ محمد مشیری ، تهران 1357 ش ؛
(2) مهدی بامداد، شرح حال رجال ایران در قرن 12و 13 و 14 هجری ، تهران 1357 ش ؛
(3) محمد جعفربن محمدعلی خورموجی ، حقایق الاخبار ناصری ، چاپ حسین خدیوجم ، تهران 1363 ش ؛
(4) رضاقلی بن محمد هادی هدایت ، ملحقات تاریخ روضة الصفای ناصری ، در میرخواند، تاریخ روضة الصفا ، ج 8 ـ10، تهران 1339 ش ؛
(5) مهدیقلی هدایت ، گزارش ایران ، چاپ محمدعلی صوتی ، تهران 1363 ش .

/ منیژه ربیعی /