بهروز ، امیر ، از سران طایفة کرد دُنبُلی . وی پسر امیر رستم شاهوردی بیک (متوفی 898) فرزند امیر بهلول بود. شهرت و اعتبار دنبلیها با خدمات نظامی به صفویان ، از آغاز سدة دهم بالا گرفت و امیر بهروز، از مریدان صدیق شاه اسماعیل اول (حک :907ـ930)، با اعتقاد به طریقة صفوی و ارشاد قبیلة خود، لقب سلمان خلیفه را از شاه دریافت کرد (آقاسی ، ص 125؛ مردوخ روحانی ، ج 3، ص 88). در زمان شاه طهماسب (930ـ 984)، که هجوم مداوم سپاهیان عثمانی سرحدات ایران را تهدید می کرد، مرزداری شهر خوی در آذربایجان به امیران دنبلی واگذار گردید (ریاحی ، ص 127) و تیولداری ناحیة سُکمن آباد در حومة شهر خوی ، به حاجی بیک دنبلی ، از ملازمان دربار و از منسوبان این دودمان (اسکندر منشی ، ج 1، ص 75) واگذار شد (بدلیسی ، ص 402). مهاجرت دنبلیها به این خِطّه ، دربار صفوی را به حمایت و تشویق آنان واداشت تا در هنگام خطر به قزلباشان بپیوندند. در حملة سلطان سلیمان عثمانی به آذربایجان (940)، امیر بهروز همراه دو هزار سوار دنبلی در سرمای یخبندان ، خود را به شاه رساند و لشکر قزلباش را تقویت کرد (آقاسی ، ص 129). او از خدمتگزاران مورد اعتماد حکومت بود و در حملة اسکندر پاشا، سردار ترک ، به خوی (اواسط سدة دهم ) و قتل حاجی بیک و ایجاد تزلزل در اکراد دنبلی ، که «گاه رومی و گاه قزلباش می بودند» (بدلیسی ، همانجا)، وفاداری خود را نسبت به مخدومش حفظ کرد و در کشتار جمعی از سران دنبلی به دستور شاه (همان ، ص 403)، بر کنار ماند.

امیر بهروز بعد از نیم قرن ریاست ایلی و قدرت نظامی ، در 985 در نودسالگی درگذشت ( د. اسلام ، چاپ دوم ، ذیل مادّه ).

---

منابع :
(1) مهدی آقاسی ، تاریخ خوی ، ( تبریز 1350 ش ) ؛
(2) اسکندر منشی ، تاریخ عالم آرای عباسی ، تهران 1350 ش ؛
(3) شرف الدین بن شمس الدین بدلیسی ، شرفنامه : تاریخ مفصل کردستان ، چاپ محمد عباسی ، چاپ افست تهران 1343 ش ؛
محمد امین ریاحی ، تاریخ خوی ، تهران

(4) 1372 ش ؛
(5) بابامردوخ روحانی ، تاریخ مشاهیر کرد ، ج 3: امرا و خاندانها ، چاپ ماجد مردوخ روحانی ، تهران 1371 ش ؛


(6) EI 2 , s.v. "Bihru ¦z (Am ¦âr)" (by B. Nikitine).

/ عبدالکریم گلشنی /