responsiveMenu
صيغة PDF شهادة الفهرست
   ««الصفحة الأولى    «الصفحة السابقة
   الجزء :
الصفحة التالیة»    الصفحة الأخيرة»»   
   ««اول    «قبلی
   الجزء :
بعدی»    آخر»»   
اسم الکتاب : دانشنامه جهان اسلام المؤلف : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    الجزء : 1  صفحة : 2247

 

بهرامی ، ابوالحسن خان ، پزشک و جراح معاصر ایرانی و از مروّجان طب نوین در ایران . وی در 1261 در طرخوران تفرش زاده شد. به تشویق پدرش ، عبدالوهاب خان تفرشی ، در زادگاهش به تحصیل ادبیات ، هیئت و طب قدیم پرداخت . در 1279 برای تحصیل پزشکی رهسپارِ تهران شد و در دارالفنون * زیر نظر استادانی چون میرزا عبدالوهاب حکیم باشی و میرزا رضا به تحصیل پرداخت . در 1291 با رتبة اول رشتة طب را به پایان برد (ساپی وفر، مؤخرة بهرامی ، ص 450). در حدود یک سال در سلطان آباد (اراک کنونی ) به طبابت پرداخت ، سپس به تهران بازگشت و به رایگان در دارالفنون تدریس کرد. در 1293 با شیوع وبا در رشت ، رهسپار آنجا شد. در بازگشت از این سفر رساله ای در این باب نوشت که آن را به مجلس «حفظ الصّحه » عرضه کرد و به عضویت این مجلس در آمد (همانجا). در 1294 در کشیک خانة دربار به طبابت پرداخت و سه سال بعد لقب خانی گرفت و دوباره شروع به تدریس در دارالفنون کرد. در 1298 برای معالجة علاءالدوله امیرنظام عازم آذربایجان شد اما اقامتش در آنجا طولانی نبود. در 1302 با اجازة مخبرالدولة هدایت ، وزیر علوم وقت ، برای گذراندن دوره ای تکمیلی در علم تشریح و جراحی به پاریس رفت . در 1304 به تهران بازگشت و تا 1312 ریاست مریضخانة دولتی (بیمارستان سینای کنونی ) را داشت (همانجا؛ سرمد، ص 260). در 1305 درجة سرتیپ سومی و در 1310 درجة سرتیپ اولی به او داده شد (نجم آبادی ، 1354 ش ، ص 225؛ سرمد، همانجا). اما پس از چندی ابوالحسن خان ، به سبب مداخلة اروپاییان در امور بیمارستان ، منصبش را رها کرد و در مطب شخصی خود مجلس درسی تشکیل داد که پزشکان کارآمدی چون بزرگمهر، مزین ، نجات الله بینا و رضی الدین سراج الحکماء از محضر او بهره مند شدند (نجم آبادی ، 1336 ش ، ص 410ـ413؛ آینده ، ص 174). وی در نهضت مشروطه به ریاست انجمن پزشکان انتخاب شد (سرمد، همانجا). ابوالحسن خان به زبانهای فرانسوی ، عربی و ترکی مسلط و با زبان آلمانی هم آشنا بود. در کارها بسیار منضبط بود و از پانزده سالگی تا اواخر عمر وقایع روزمرة زندگیش را یادداشت می کرد. در 1332 به بیماری سپتی سمی (عفونت خون ) درگذشت (نجم آبادی ، 1336ش ، ص 412ـ413؛ آینده ، همانجا). از میان فرزندان او ابوالقاسم در طب ، و مهدی بهرامی * در تاریخ و باستانشناسی نامور شدند. ابوالحسن تألیفات و ترجمه های بسیاری دارد، از جمله : 1) پاتولوژی طبی یا مطلع الطب ناصری (چاپ سنگی تهران 1300)؛ 2) تراپوتیک و دواسازی طبی که تلخیص و ترجمه ای از کتابهای اروپایی است (چاپ سنگی تهران 1305 و 1308)؛ 3) تشریح ، ترجمة کتاب ساپی وفر فرانسوی (چاپ سنگی تهران 1312)؛ 4) فیزیولوژی ، اثری تألیفی که در زمان مظفرالدین شاه نوشته شده است (چاپ سنگی تهران 1315)؛ 5) مسائل عمدة حفظ الصحه ، که اثری تألیفی و ترجمه ای از کتابهای اروپایی است . وی این اثر را در زمان ناصرالدین شاه و به درخواست مخبرالدوله نوشته است (چاپ سنگی تهران و تبریز 1312؛ دائرة المعارف بزرگ اسلامی ، ذیل «ابوالحسن خان بهرامی »).


منابع :
(1) آینده ، سال 13، ش 1ـ3 (فروردین ـ خرداد 1366)؛
(2) دائرة المعارف بزرگ اسلامی ، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی ، تهران 1367 ش ـ ، ذیل «ابوالحسن خان بهرامی » (از شهناز رازپوش )؛
(3) ساپی وفر، تشریح ، ترجمة ابوالحسن خان بهرامی ، چاپ سنگی تهران 1312؛
(4) غلامعلی سرمد، اعزام محصل به خارج از کشور در دورة قاجاریه ، تهران 1372 ش ؛
(5) محمود نجم آبادی ، «طب دارالفنون و کتب درسی آن »، در امیرکبیر و دارالفنون : مجموعة خطابه های ایراد شده در کتابخانة مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران ، چاپ قدرت الله روشنی زعفرانلو، تهران 1354 ش ؛


همو، «میرزاابوالحسن خان دکتر»، جهان پزشکی ، سال 11، ش 11

(6) (بهمن 1336).

/ شهناز رازپوش /

اسم الکتاب : دانشنامه جهان اسلام المؤلف : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    الجزء : 1  صفحة : 2247
   ««الصفحة الأولى    «الصفحة السابقة
   الجزء :
الصفحة التالیة»    الصفحة الأخيرة»»   
   ««اول    «قبلی
   الجزء :
بعدی»    آخر»»   
صيغة PDF شهادة الفهرست