بولوی ، احمدبن نورالله (عبدالغنی )، فقیه ، شاعر و قاضی سدة یازدهم . در منطقة آناطولی به دنیا آمد. به گفتة محمد افندی (ج 1، ص 508) بولوی هنگام مرگ در 1094 حدود شصت سال داشته ، بنابراین احتمالاً در 1034 به دنیا آمده بوده است . پدرش از قاضیان معروف ناحیة آناطولی بود (همان ، ج 1، ص 507). بولوی در محضر علمای آن دیار علم آموخت ، و ادبیات عرب را از شیخ محمدبن لطف الله عزّتی فراگرفت و مدتها از ملازمان وی بود و عزّتی ، احترام بسیاری به او می گذاشت و قضاوت دمشق را به او سپرده بود (محبی ، ج 1، ص 365ـ366؛ محمد افندی ، همانجا). او همچنین فقه ، فرایض و عروض را از دایی خود، علاّ مه ملاّ احمد، فراگرفت (محبی ، ج 1، ص 366). بولوی از همدرسان و دوستان محبی ، صاحب خلاصة الاثر ، بود (محبی ، همانجا). وی پس از تکمیل تحصیلات و رسیدن به مقام بالای علمی ، نخست به نشر علوم و تربیت علما همت گماشت (محمد افندی ؛ محبی ، همانجاها). از 1072 تا 1091 در مدرسه های مختلف تدریس می کرد (محمد افندی ، ج 1، ص 507 ـ 508)، سپس از تدریس کناره گرفت و به سلوک و طریقت گرایش یافت (همان ، ج 1، ص 508؛ محبی ، همانجا) و سه سال (1091ـ1093) به عبادت و سیر و سلوک روی آورد (محمد افندی ، همانجا). در 1093، قاضی بیت المقدس شد و به آنجا رفت . در 1از قضاوت کناره گرفت و به دمشق بازگشت و در آنجا مریض شد و هنگام بازگشت به روم ، در شهر اِرِکلین یا ارکلی درگذشت و همانجا دفن شد (محمد افندی ؛ محبی ، همانجاها). بولوی با ادبیات عرب و فارسی آشنا بود و در شعر «زکی » تخلص می کرد. کتاب یا دیوان شعری از وی باقی نمانده ، اما محمد افندی نمونة اشعار ترکی او را در کتاب خود آورده است (همانجا).

---

منابع :
(1) محمد امین بن فضل الله محبی ، خلاصة الا´ثر فی اعیان القرن الحادی عشر ، بیروت ( بی تا. ) ؛
(2) محمد افندی ، وقایع الفضلاء ، چاپ عبدالقادر اوزجان ، استانبول 1989.

/ عبدالله کیانی فرید /