responsiveMenu
صيغة PDF شهادة الفهرست
   ««الصفحة الأولى    «الصفحة السابقة
   الجزء :
الصفحة التالیة»    الصفحة الأخيرة»»   
   ««اول    «قبلی
   الجزء :
بعدی»    آخر»»   
اسم الکتاب : دانشنامه جهان اسلام المؤلف : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    الجزء : 1  صفحة : 2056

 

بوزجَه آدا ، نام ترکی جزیرة تندوس ، مشرف بر سواحل بُغاز ( چناق قلعه / داردانل در دریای اژه ) که بیشتر ساکنان آن یونانی اند. ( در جنگ تروا پایگاه نیروی دریایی یونان بود. در قرن پنجم قبل از میلاد، خشایارشا از آن به عنوان پایگاه دریایی برای ناوگان ایران استفاده کرد ( دایرة المعارف فارسی ، ذیل «تندوس ») ) . به موجب پیمان تورن /تورینو (783/1381) ونیز و جنووا توافق کردند که بوزجه آدا به صورت ناحیه ای غیرنظامی درآید. ونیزیها سکنة آن را به کرت منتقل کردند و جزیره در عهد کلاویخو هنوز غیرمسکون بود. محمد دوم در آنجا قصری بنا کرد که اولیا چلبی آن را با صفت «مِتین » می ستاید. کشتیها در انتظار هوای مساعد برای ورود به تنگه ها ( ی بوسفور و داردانل ) در بوزجه آدا پناه می گرفتند. نام این جزیره ( که در ترکی به معنای جزیرة خاکستری رنگ است و پیری رئیس علت این نامگذاری را وجود تپه ای خاکستری رنگ و مرتفع در آن می داند ( د.ا.د.ترک ، ذیل مادّه ) ) اغلب در شرح نبردهای دریایی آمده است . ونیزیها در رمضان 1066/ ژوئیة 1656 جزیره را تصرف کردند و فقط یک سال آن را در اختیار داشتند. یونانیها در 1313/ 1912 آن را تسخیر کردند. در نشست لندن در 1313/ 1913، به اصرار آلمان ، قرار شد که بوزجه آدا به ترکیه برگردانده شود اما با اعلان جنگ ، یونان آن را در اختیار خود نگه داشت . به موجب پیمان سور ( 1338/1920 ) جزایر بوزجه آدا و ایمروز (امروز ) به یونان واگذار شد (مادة 84) اما بنا به مادة 178 همان پیمان ، هر دو جزیره غیر نظامی باقی ماند. طبق پیمان لوزان ( 1302 ش /1923 ) این دو جزیره به ترکیه بازگردانده شد، اما برای آنها تشکیلات اداری خاص از افراد محلی تعیین گردید؛ از جمله قرار شد که مأموران پلیس از اهالی محل انتخاب شوند و دو جزیره از مشمولیت هر گونه قرارداد مبادلة سکنه بین یونان و ترکیه مستثنی گردند. ( بوزجه آدا در 1369 ش /1990، 5ر36 کیلومتر مربع وسعت و 1903 نفر جمعیت داشته است (رجوع کنید به د. ا. د. ترک ، همانجا) ) .

در وقایعنامه ها اشارات جزئی زیادی به بوزجه آدا وجود دارد؛ و کلاویخو، بوئوندِلمونتی ، تافور، اولیاچلبی ، اِسپان ، کاوِل ، گِرلو و تورْنِفور وصفهای مجملی از آن کرده اند.


منابع :
(1) ] دایرة المعارف فارسی ، به سرپرستی غلامحسین مصاحب ، تهران 1345ـ1374 ش ؛


(2) TDVIA , s.v. "Bozcaada" (by Cengiz Orhonlu)].

/ بکینگام ( د.اسلام )/



اسم الکتاب : دانشنامه جهان اسلام المؤلف : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    الجزء : 1  صفحة : 2056
   ««الصفحة الأولى    «الصفحة السابقة
   الجزء :
الصفحة التالیة»    الصفحة الأخيرة»»   
   ««اول    «قبلی
   الجزء :
بعدی»    آخر»»   
صيغة PDF شهادة الفهرست