responsiveMenu
صيغة PDF شهادة الفهرست
   ««الصفحة الأولى    «الصفحة السابقة
   الجزء :
الصفحة التالیة»    الصفحة الأخيرة»»   
   ««اول    «قبلی
   الجزء :
بعدی»    آخر»»   
اسم الکتاب : دانشنامه جهان اسلام المؤلف : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    الجزء : 1  صفحة : 1791

 

بَمَکو (باماکو) ، پایتخت و منطقه ای در جمهوری مالی ، در غرب افریقا. این شهر با جمعیت 000 ، 919 تن در 1374 ش /1995 (برنامة توسعة سازمان ملل متحد ، ص 175) و وسعت 252 کیلومتر مربع ( > کتاب سال بریتانیکا 1994 < ، ص 664)، برکرانة رود نیجر، در ملتقای دو شاخة قابل کشتیرانی این رود واقع شده است . بمکو که پیشتر یک مرکز بازرگانی بر سرراه ساحل عاج و بخش جنوبی صحرا و سودانِ فرانسه و سنگال بود، موقعیت عمده ای در افریقای غربی فرانسه داشت و رونق آبادی آن نیز از همین روست .

بمکو را یک شکارچی بمه ای (بامایی ) بنیاد گذاشت و خلف نیاره ای او که از کاآرتا آمده بود، آن را بمه (باما) ـ کو، یعنی منسوب به بمه (باما) نامید (تعبیر رود تمساحها که به عنوان ریشة لغوی نام این شهر ذکر شده است صحیح نیست ). با ورود ماهیگیران و افرادی از درا (رجوع کنید به درعه * ) و توات که اسلام را به بمکو آوردند، این دهکده بتدریج توسعه یافت و چهار محلة نیارلا ، تورلا ، بوزولا و دراولا در آن به وجود آمد که اساس بمکوی امروزی را تشکیل می دهند.

بمکو که «سرپل » رود نیجر به شمار می رفت ، بزودی به صورت یکی از هدفهای سیاسی فرانسه درآمد. پس از جنگ 1270/1870، میان فرانسه و پروس ، نیروهای فرانسوی درصدد اشغال آن برآمدند و در 1300/1883 سرهنگ برنیی دبرد شهر را فتح کرد. از آن پس ، جمعیت شهر، که پایگاه عملیات فرانسه در سودان شده بود، با مهاجرت گروهی از سنگالیها و سودانیها پیوسته افزایش یافت . در 1322/1904 خط آهن به شهر رسید. در 1325/1907 بمکو مرکز نیجر و سنگال علیا شد و یک مرکز بزرگ اداری ونظامی و پزشکی (مؤسسات مبارزه با جذام و بیماریهای چشمی مناطق استوایی ) در آنجا دایر گردید و گامهایی نیز برای تشکیل مرکز دانشگاهی (مدرسة فدرال خدمات عامه ) و فرهنگی (مؤسسة فرانسوی افریقای سیاه ) برداشته شد.

در 1339 ش /1960 جمهوری مالی استقلال یافت و بمکو پایتخت آن شد. بمکو دارای اهمیت سیاسی ، اداری و بازرگانی است . مرکز تشکیلات اداری و حکومتی مالی در ناحیة کوهستانی در حدود سه کیلومتری شمال شهر قرار دارد. بمکو دارای دانشکدة تربیت معلم و مرکز تحقیقات پزشکی است . کارخانه های شهر، موادغذایی ، چرم و منسوجات تولید می کنند. فرودگاه آن بین المللی است و شهر از طریق شبکة راه آهن به داکار و سنگال ، در ساحل غربی افریقا، مرتبط می شود ( > دایرة المعارف ورلد بوک < ، ذیل مادّه ). سیمان و فراورده های نفتی از طریق رود نیجر از بمکو صادر و برنج و بادام زمینی با راه آهن برای بارگیری به شهر وارد می شود ( بریتانیکا ، ذیل مادّه ).

بمکو شهری اسلامی است ، ولی اسلامِ مردمِ این شهر صورت افریقایی شده و تساهل آمیزی دارد که بقایایی از جاندار ـ پنداری در آن دیده می شود. این شهر که هرگز مرکز توسعة دینی نبوده ، همواره تحت تأثیر شهرهای مسلمان نشین قدیمی منطقه و زیر نفوذ خاندانهای مرابطون مغربی بوده است . طریقة قادریه و تجانیّه * دیرزمانی است که در این شهر ریشه دوانده و پیروانی یافته است . طریقة قادریه که در آغاز بیشترین پیروان را داشت بعدها جای خود را به عُمَریّه داد. در میان دوجنگ جهانی ، طریقة حَمالیَّه * ، به صورتی معتدل ، در این شهر توسعه یافت . گروه اصلاح طلبی نیز پدید آمده است که داعیة پیراستن اسلام محلی را دارد. بنابر گرایشهای کنونی ، شاید بتوان گفت که بمکو در صدد احراز مقام عمده در تجدید حیات اندیشة اسلامی است . بمکو اقلیتی مسیحی نیزدارد ومقرّ یک اسقف اعظم است .

از آنجا که بناهای نخستین شهر از خشت وگل بوده امروز هیچ بنای تاریخی کهنی درآن برجای نمانده است .


منابع :
(1) منابع دربارة بمکو اندک است . اطلاعات را باید در انتشارات دولتی و متون تاریخی راجع به سودان جستجو کرد؛
(2) نیز  رجوع کنید به The New Encyclopaedia Britannica , Chicago 1985, Micropadia , s.v."Bamako";
(3) 1994 Britannica book of the year , Chicago 1994;
(4) United Nations Development Programme, Human development report 1998 , Oxford 1998;
(5) The World book encyclopedia, London 1995, s.v. "Bamako".

(6) / م . شیلی ( د. اسلام ) ؛
با اضافاتی از ( د. ج . اسلام ) /



اسم الکتاب : دانشنامه جهان اسلام المؤلف : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    الجزء : 1  صفحة : 1791
   ««الصفحة الأولى    «الصفحة السابقة
   الجزء :
الصفحة التالیة»    الصفحة الأخيرة»»   
   ««اول    «قبلی
   الجزء :
بعدی»    آخر»»   
صيغة PDF شهادة الفهرست