responsiveMenu
صيغة PDF شهادة الفهرست
   ««الصفحة الأولى    «الصفحة السابقة
   الجزء :
الصفحة التالیة»    الصفحة الأخيرة»»   
   ««اول    «قبلی
   الجزء :
بعدی»    آخر»»   
اسم الکتاب : دانشنامه جهان اسلام المؤلف : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    الجزء : 1  صفحة : 1782

 

بَلیّه (عربی ، جمع : بلایا)، نامی که پیش از اسلام به ماده شتری (و بندرت مادیانی ) اطلاق می شده که به آیین جاهلی آن را بر گور صاحبش پایبند می زده ، سرش را به عقب برگردانده با غاشیه می پوشانده (رجوع کنید به جاحظ ، فهرست ) و رها می کرده اند تا از بی غذایی بمیرد. گاه جسد حیوان قربانی را می سوزانده و گاه پوست آن را با ثُمام ( گیاهی خاردار، در فارسی یَز ) می انباشته اند (ابن ابی الحدید، ج 4، ص 436). در منابع اسلامی این رسم را دلیل بر اعتقاد اعراب دوران جاهلیت به حشر و رستاخیز گرفته اند ( (شهرستانی ، ج 2، 253) ) ، زیرا به گمان آنان ، حیوانی که بدین سان قربانی می شد باید در روز قیامت چون مرکبی در خدمت صاحبش باشد، در حالی که محشوران محروم از بلیّه ، که در مرتبة پایینتر بودند، باید پیاده بروند ( (جوهری ، ذیل «بلا»؛
ابن منظور، ذیل «بلا»؛
آلوسی ، ج 2، ص 307ـ309) ) . با این حال ، به موجب سنتی دیگر، همین اصطلاح به ماده گاو یا ناقه یا میشی اطلاق می شده که آن را بر گور صاحبش پی کرده و رها می کرده اند تا از گرسنگی بمیرد؛
ظاهراً به همین ترتیب ، مظهر ابتدایی اعتقاد به حشر به صورت قربانی در مراسم مرگ در آمده و این رسم نیز جای خود را به طعام (ولیمه )ای داده است که در آیین سوگواری می دهند.


منابع :
(1) ( محمود شکری آلوسی ، بلوغ الارب فی معرفة احوال العرب ، چاپ محمد بهجة اثری ، بیروت ، تاریخ مقدمه 1314 ) ؛
(2) ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه ؛
(3) ( ابن منظور، لسان العرب ، قم 1363 ش ) ؛
(4) عمروبن بحر جاحظ ، کتاب التربیع و التدویر ، چاپ شارل پلا، دمشق 1955؛
] اسماعیل بن حمّاد جوهری ، الصحّاح : تاج اللغة و صحاح العربیة ،

(5) چاپ احمد عبدالغفور عطار، بیروت ( بی تا. ) ، چاپ افست تهران 1368 ش ؛
(6) محمدبن عبدالکریم شهرستانی ، کتاب الملل و النحل ، چاپ محمدبن فتح الله بدران ، قاهره ، تاریخ مقدمه 1375/1956، چاپ افست قم 1367 ش [ ؛


(7) J. Chelhod, Le sacrifice chez les Arabes , Paris 1955, 117;
(8) G. W. Freytag, Einleitung in das Studium der arab, Sprach , 368;
(9) G. Jacob, Altarabisches Beduinenleben , 141;
(10) H. Lammens, L'arabie occidentale avant l'hإgire , Beirut 1928, 176;
(11) idem, Moawia , 341;
(12) [Julius Wellhausen, Reste Arabischen Heidentums , Berlin 1961, 181].

/ ژ. هل و ش . پلا ( د. اسلام ) /



اسم الکتاب : دانشنامه جهان اسلام المؤلف : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    الجزء : 1  صفحة : 1782
   ««الصفحة الأولى    «الصفحة السابقة
   الجزء :
الصفحة التالیة»    الصفحة الأخيرة»»   
   ««اول    «قبلی
   الجزء :
بعدی»    آخر»»   
صيغة PDF شهادة الفهرست