responsiveMenu
صيغة PDF شهادة الفهرست
   ««الصفحة الأولى    «الصفحة السابقة
   الجزء :
الصفحة التالیة»    الصفحة الأخيرة»»   
   ««اول    «قبلی
   الجزء :
بعدی»    آخر»»   
اسم الکتاب : دانشنامه جهان اسلام المؤلف : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    الجزء : 1  صفحة : 1725

 

بَلْفَقیه ، خاندانی از سادات باعَلَوی تَریم در حَضْرَموت و از اعقاب محمدبن عبدالرحمان فقیه معروف به «اَسْقَع ». محمد عالم برجسته ای بود که پس از کسب علم در تریم ، عدن ، زَبید، مکه و مدینه ، در موطن خود تریم اقامت گزید و در 917 در همانجا درگذشت . تألیفی تاریخ گونه از او، یکی از منابع تاریخ بافقیه شِحْری بوده و در آنجا خَطّ نامیده شده است (رجوع کنید به سارجنت ، 1962، ص 246). محمدبن علی بن محمد صاحب مِرباط (متوفی 653) مشهور به «الاستاذ الاعظم و الفقیه المقدّم »، جدّ بزرگ وی بوده است .

سادات بلفقیهی که ما می شناسیم ، بیشتر صوفی ، و در برخی موارد معلم و فقیه نیز بوده اند. ایشان اولاد عبدالله ، عبدالرحمان و احمد، پسران محمدبن عبدالرحمان فقیه ، معروف به اسقع اند.

پسر ارشد، عبدالله مشهور به عَیدَروس ، به مناسبت مدفنش در گورستان شُبیکه در مکه «صاحب الشُبیکه » نیز خوانده می شود. زادگاه وی تریم بود، او در طلب علم به شِحْر، عدن ، مکه ، مدینه و زبید رفت ، و سپس به تریم بازگشت و در آنجا معلمی سرشناس شد. بعدها به مکه رفت و چهارده سال بعد در 974 در آنجا درگذشت . پسرش علی صوفی بود و در 1021 در مکه وفات یافت . دو پسر علی ، یکی محمد بود که در مکه ثروتمند شد و به شهرت رسید و در آن شهر در 1066 درگذشت ؛
دیگری عبدالله که صوفی بود و در 1050 در مکه

از دنیا رفت .

از عبدالرحمان ، پسرش محمد (متوفی 1007) و دو نوة او را از پشت پسری به نام حسین می شناسیم که یکی موسوم به احمدبن حسین بن عبدالرحمان (متوفی 1048) بود که دو بار قاضی تریم شد و به اتفاق حسین بن محمد بافقیه در اختلافات میان افراد خاندان متنفذ عَیْدَروس * درگیر شد؛
دیگری ، ابوبکربن حسین بن عبدالرحمان نام داشت که به هند سفر کرد و در بیجاپور سکونت گزید و تا زمان وفاتش در 1074 از حمایت محمود عادلشاه ، حاکم آن دیار، برخوردار بود.

از اولاد احمد، نوه ای موسوم به احمدبن عبدالرحمان بن احمد را می شناسیم که در تریم متولد شد؛
در آنجا تحصیل علم کرد. و سپس معلم و فقیه شد. وی از معاصران و دوستان شِلّی ، مؤلف اَلْمَشرع الرَوی ، بود.


منابع :


(1) R. B. Serjeant, "Historians and historiography of H ¤ ad ¤ ramawt", BSOAS , XXV (1962);
(2) idem, The Saiyids of H ¤ ad ¤ ramawt , London 1957, 14, 19, 25.

/ غول ( د. اسلام ) /



تکمله . شماری از دانشمندان منسوب به این خاندان در قرن دوازدهم و سیزدهم ، عبارت اند از: عبدالله بن احمد بلفقیه باعلوی (متوفی 1110) صوفی یمنی ، نویسندة وُصْلَة السّالکین بوَصل البیعة و التّلقین (کتانی ، ج 2، ص 1129؛
کحّاله ، ج 6، ص 21ـ22)؛
عبدالله بن احمد بلفقیه (متوفی 1112) محدّث و نویسندة الدُّرَر البهیة فی المُسلسلات النبویّة (کتانی ، ج 1، ص 415؛
کحّاله ، ج 6، ص 21)؛
عبدالرحمان بن عبدالله بلفقیه علوی (متوفی 1162 یا 1163)، محدّث شافعی یمنی و نویسندة رفع الاَستار عن مفاتیح الانوار (کتانی ، ج 1، ص 446؛
کحّاله ، ج 5، ص 148)؛
عفیف الدّین عبدالله بن حسین بن عبدالله باعلوی (1198ـ1266) از فقها و ادبای علویِ بنی فقیه . در تریم در حضرموت به دنیا آمد و در همانجا وفات یافت . کتابهای وی عبارت اند از: الفتاوی الفقهیّة ؛
فتح العلیم فی بیان مسائل التّولیة و التّحکیم ؛
قوت الالباب من مجانی جنّات الا´داب ؛
عقود الجِمان (دیوان شعر)؛
(بَذْل النِّحلة فی تسهیل سلسلة الوُصلة الی سادتنا اهل القبلة ؛
شفاء الفؤاد بایضاح الاسناد (کتانی ، ج 1، ص 247، ج 2، ص 1093؛
کحّاله ، ج 6، ص 46؛
زرکلی ، ج 4، ص 80 ـ81).


منابع :
(3) خیرالدین زرکلی ، الاعلام ، بیروت 1986؛
(4) محمدعبدالحی بن عبدالکبیر کتانی ، فهرس الفهارس و الاثبات ، چاپ احسان عباس ، بیروت 1402/1982؛
(5) عمررضا کحّاله ، معجم المؤلفین ، دمشق 1957ـ1961، چاپ افست بیروت ( بی تا. ) .

/ محمدهانی ملاّ زاده /



اسم الکتاب : دانشنامه جهان اسلام المؤلف : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    الجزء : 1  صفحة : 1725
   ««الصفحة الأولى    «الصفحة السابقة
   الجزء :
الصفحة التالیة»    الصفحة الأخيرة»»   
   ««اول    «قبلی
   الجزء :
بعدی»    آخر»»   
صيغة PDF شهادة الفهرست