بَلخی ، علی بن احمد ، منجّمِ پس از قرن سوم . لقب او نورالدین و کنیه اش ابوالقاسم بود. اما مانندِ همشهری مشهورترش ( ابومعشر * بلخی ) او نیز به ابومعشر شهرت داشت . آثار او عبارت اند از: 1) کتاب المدخل فی علم الاحکام الفلکیّة در 73 فصل (کراوزه ، ص 450) ( رسالة ششم از مجموعة خطی شمارة 1193، محفوظ در کتابخانة ینی جامع ، دستنوشتی از همین رساله است که بروکلمان (ج 1، ص 251) سهواً آن را کتاب مختصر یا المدخل الصَغیر دانسته و جزو آثار ابومعشر بلخی (متوفی 272) ثبت کرده است ) ؛ 2) کتاب المدخل فی علم النجوم ( یا المدخل فی النجوم ) (بغدادی ، ج 2، ستون 455) در شصت باب (کراوزه ، ص 514)، که در منابع به وجود ترجمه ای فارسی از آن اشاره شده است ؛
3) کتاب الثَمَد فی بیان اَنَّ السموات بغیر عَمَد (بروکلمان ، > ذیل < ، ج 2، ص 298).

---

منابع :
(1) ( اسماعیل بغدادی ، ایضاح المکنون ، ج 2، در حاجی خلیفه ، کشف الظنون ، ج 4، بیروت 1410/1990؛
(2) زندگینامة علمی دانشوران ، زیر نظر احمد بیرشک ، تهران 1369 ش ـ ، ذیل «ابومعشر بلخی » (از دیوید پینگری ) ) ؛


(3) Carl Brockelmann, Geschichte der arabischen Litteratur , Leiden 1943-1949, Supplementband , 1937-1942;
M. Krause, "Stambuler Handschriften islamischer Mathematiker", Quellen und Studien zur Geschichte der Mathematik Astronomie und Physik B, 2, 1936, 437-532.

/ دیوید پینگری ( ایرانیکا ) /