بَعیث ، لقب خِداش بن بِشْر مُجاشِعی ، شاعر هجاگوی بصره . با اینکه بهترین خطیب بنی تمیم به شمار می رفت ، جُمَحی او را در دومین ردة شاعران بزرگ اسلامی جای داده است . اما به اعتقاد منتقدان ، بیشتر شهرت و پیروزی جَریر، موجب گمنامی نسبی بعیث شده است . در واقع ، دوران فعالیت شاعری بعیث ، با روزگار دو رقیب معروف او، جریر و فَرَزدَق ، مقارن و پیوسته بوده است ؛ وی سالیان دراز با جریر و فرزدق مهاجات داشته و بویژه هجویاتی تند دربارة فرزدق (آمدی ، ص 56) سروده است . وی سرانجام ناچار شد فرزدق را که همیشه هم حرمت او را مراعات نمی کرد، به یاری طلبد (فرزدق او را ابن حَمراء العِجان ، لقب داده بود، که به پستی نسب مادرش اشاره دارد که از کنیزان سجستان بود). یاقوت تاریخ مرگ او را 134 ذکر کرده ، اما چون در جای دیگر می گوید که شاعر در عصر ولیدبن عبدالملک (حک : 88 ـ 98) در گذشته است ، آن تاریخ را نمی توان معتبر دانست .

---

منابع :
(1) حسن بن بشر آمدی ، المؤتلف والمختلف : فی اسماء الشعراء و کناهم و القابهم و انسابهم و بعض شعرهم ، ص 108؛
(2) ابن درید، الاشتقاق ، چاپ عبدالسلام محمد هارون ، مصر 1378/1958، ش 147؛
(3) ( ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق ، ج 16، چاپ علی شیری ، بیروت 1415/1995، ص 324ـ329؛
(4) ابن قتیبه ، الشعر و الشعراء ، چاپ احمد محمد شاکر، مصر 1966، ج 1، ص 497ـ498 ) ؛
(5) معمربن مثنی ابوعبیدة ، نقائض جریر و الفرزدق ، جاهای متعدد؛
(6) عمروبن بحر جاحظ ، البیان والتبیین ، چاپ حسن سندوبی ، قاهره 1351/1932، فهرست ؛
(7) همو، کتاب الحیوان ، چاپ عبدالسلام محمد هارون ، بیروت 1388/1969، فهرست ؛
(8) جریربن عطیه ، دیوان جریر ، جاهای متعدد؛
(9) محمدبن سلام جُمَحی ، طبقات الشعراء ، لیدن 1913، فهرست ؛
(10) همام بن غالب فرزدق ، دیوان فرزدق ، جاهای متعدد؛
(11) یاقوت حموی ، ارشادالاریب الی معرفة الادیب ، چاپ مارگولیوث ، لیدن 1907ـ1931، ج 11، ص 52ـ55؛


(12) C.A. Nallino, Letteratura , index.

/ پلا ( د. اسلام ) /