بَزَوفَری ، شهرت چند تن از محدّثان و علمای امامیه ، منسوب به قریة بَزَوفَر واقع در غرب دجله ، نزدیک واسط (یاقوت حموی ، ج 1، ص 607؛ مامقانی ، ج 1، بخش 2، ص 52). مشهورترین آنان ابوعبدالله حسین بن علی بن سفیان از مشایخ مفید، ابن غضایری ، احمدبن عَبدون ، ابوالعباس سیرافی و تَلّعُکبری است . نجاشی ، حسین بن علی را با عنوان «ثقه » و «جلیل » و «شیخ فاضل » وصف کرده و کتابهای او را نام برده است : الرد علی الواقفه ، الحجّ ، ثواب الاعمال ، احکام العبید ، سیرة النبی و الائمة فی المشرکین ؛ و می افزاید که این کتابها را نزد شیخ مفید و ابن عبدون خوانده و روایت کرده است (ج 1، ص 173، 188 ـ 189، 202، 322). افندی اصفهانی (ج 2، ص 152) ضمن نقل مطالب نجاشی ، شهرت او را بِزَوفَری ثبت کرده است . شیخ طوسی نیز در رجال خود او را نام برده و افزوده که نام کتابهایش را در الفهرست آورده است ، ولی در این کتاب اثری از نام او دیده نمی شود (طوسی ، ص 466؛ مامقانی ، ج 1، بخش 2، ص 338؛ تستری ، 1379ـ1391، ج 3، ص 309ـ310؛ قهپائی ، ج 2، ص 190). تستری براساس یکی از توقیعات امام زمان علیه السلام در دوران غیبت ، که در آن از ابوعبداللّ'ه بزوفری نام برده شده ، احتمال داده است که او از سفیران آن حضرت نیز بوده است (1379ـ1391، ج 10، ص 119ـ120). از نامة ابوالعباس سیرافی به نجاشی دانسته می شود که بزوفری تا سال 352 زنده بوده است (نجاشی ، ج 1، ص 173).

نوری (ج 3، ص 521)، علاوه بر ابوعبدالله بزوفری ، فرزند او ابوجعفر محمّدبن حسین را نیز از مشایخ مفید یاد می کند. و این همان کسی است که دعای ندبه * ، که خواندن آن در میان شیعیان خصوصاً در روزهای جمعه متداول است ، از کتاب او نقل شده است (مجلسی ، ج 99، ص 104). تستری (1365 ش ، ص 109ـ111) به مناسبت بررسی سند این دعا هر دو احتمالِ صدور آن از شخصِ امام زمان ، و انشای خود بزوفری را مطرح کرده است .

احمدبن جعفربن سفیان بزوفری ، پسر عموی حسین بن علی نیز در شمارِ مشایخِ اجازاتِ حدیثی نام برده می شود. به گفتة شیخ طوسی (ص 443ـ444) تلعکبری در 365 از او استماعِ حدیث کرده و اجازه گرفته است .

---

منابع :
(1) عبدالله بن عیسی افندی اصفهانی ، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء ، چاپ احمد حسینی ، قم 1401؛
(2) محمدتقی تستری ، «پاسخ معقول و منطقی به یک سؤال »، نور علم ، دورة 2، ش 5 (شهریور 1365)؛
(3) همو، قاموس الرجال ، تهران 1379ـ1391؛
(4) محمدبن حسن طوسی ، رجال الطوسی ، نجف 1380/1961؛
(5) عنایة الله قهپائی ، مجمع الرجال ، چاپ ضیاءالدین علامة اصفهانی ، اصفهان 1384ـ1387، چاپ افست قم ( بی تا. ) ؛
(6) عبدالله مامقانی ، تنقیح المقال فی علم الرجال ، چاپ سنگی نجف 1349ـ1352؛
(7) محمدباقربن محمدتقی مجلسی ، بحارالانوار ، بیروت 1403/1983؛
(8) احمدبن علی نجاشی ، رجال النجاشی ، چاپ محمد جواد نائینی ، بیروت 1408/1988؛
(9) حسین بن محمدتقی نوری ، مستدرک الوسائل ، چاپ سنگی تهران 1318ـ1321، چاپ افست تهران 1382ـ1383؛
(10) یاقوت حموی ، معجم البلدان ، چاپ فردیناند ووستنفلد، لایپزیگ 1866ـ1873، چاپ افست تهران 1965.

/ حسن طارمی /