responsiveMenu
صيغة PDF شهادة الفهرست
   ««الصفحة الأولى    «الصفحة السابقة
   الجزء :
الصفحة التالیة»    الصفحة الأخيرة»»   
   ««اول    «قبلی
   الجزء :
بعدی»    آخر»»   
اسم الکتاب : دانشنامه جهان اسلام المؤلف : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    الجزء : 1  صفحة : 1272

 

بَزْدَه ، شهر کوچکی در شش فرسنگیِ مغرب نخشب (نَسَف ) بر سر راه بخارا، در ماوراءالنهر. در نیمة اول قرن چهارم ، بزده با کَسْبَه ، یکی از دو قصبة نخشب به شمار می آمد (اصطخری ، ص 256). ابن حوقل (ص 521) فاصلة بزده تا نسف را شش فرسخ نوشته است . در نیمة دوم قرن چهارم «بزده شهرکیست کم مردم و بسیار کشت و بَرْز ( = زراعت ) و ایشان را یکی خشک رودست کی اندر وی بعضی از سال آب رَوَد، و بیشتر آبشان از چاهها و دولابهاست » ( حدودالعالم ، ص 108). مقدسی (ص 268) بزده و کسبه را از شهرهای نسف می داند. به نوشتة ادریسی (ج 1، ص 492) در قرن ششم «بزده و کسبه ، شهرهای کوچک و آباد بودند و در آنها، مساجد و منبرها و جماعات » وجود داشت . بارتولد (ج 1، ص 313) نیز به مسجد جامع بزده اشاره کرده است . به نوشتة سمعانی (ج 2، ص 201ـ202)، بزده قلعه ای استوار بود در شش فرسنگی نسف بر کنار راه بخارا، و علمای مشهور آن علی بن محمد بَزدَوی * فقیه حنفی ، و محمدبن محمد بزدوی * (ابوالیسر) فقیه و قاضی حنفی بوده اند. در قرن هفتم ، بزده را، بَزْدَوَه نیز می گفته اند؛ و از متقدمین منسوب به آن عزیزبن سُلَیم بن منصور، از مردم بصره بود که با قتیبة بن مسلم (باهلی ) به خراسان آمد و در آنجا اقامت گزید (یاقوت حموی ، ج 1، ص 604).


منابع :
(1) ابن حوقل ، صورة الارض ، چاپ کرامرس ، لیدن 1967؛
(2) محمدبن محمد ادریسی ، کتاب نزهة المشتاق فی افتراق الا´فاق ، قاهره ( بی تا. ) ؛
(3) ابراهیم بن محمد اصطخری ، کتاب مسالک و ممالک ، ترجمة فارسی قرن پنجم / ششم هجری ، چاپ ایرج افشار، تهران 1368 ش ؛
(4) واسیلی ولادیمیروویچ بارتولد، ترکستان نامه : ترکستان در عهد هجوم مغول ، ترجمة کریم کشاورز، تهران 1352 ش ؛
(5) حدودالعالم من المشرق الی المغرب ، چاپ منوچهر ستوده ، تهران 1340 ش ؛
(6) عبدالکریم بن محمد سمعانی ، الانساب ، چاپ عبدالرحمن بن یحیی معلمی یمانی ، حیدرآباد دکن 1383/1963؛
(7) محمدبن احمد مقدسی ، کتاب احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم ، چاپ دخویه ، لیدن 1967؛
(8) یاقوت حموی ، معجم البلدان ، چاپ ووستنفلد، لایپزیگ 1866ـ1873، چاپ افست تهران 1965.

/ حسین قرچانلو /



اسم الکتاب : دانشنامه جهان اسلام المؤلف : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    الجزء : 1  صفحة : 1272
   ««الصفحة الأولى    «الصفحة السابقة
   الجزء :
الصفحة التالیة»    الصفحة الأخيرة»»   
   ««اول    «قبلی
   الجزء :
بعدی»    آخر»»   
صيغة PDF شهادة الفهرست