responsiveMenu
صيغة PDF شهادة الفهرست
   ««الصفحة الأولى    «الصفحة السابقة
   الجزء :
الصفحة التالیة»    الصفحة الأخيرة»»   
   ««اول    «قبلی
   الجزء :
بعدی»    آخر»»   
اسم الکتاب : دانشنامه جهان اسلام المؤلف : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    الجزء : 1  صفحة : 1182

 

بَقّالی ، ابوالفضل محمدبن ابوالقاسم خوارزمی ملقب به آدمی ، زین المشایخ و ابن بایجُوک ؛ ادیب ، فقیه و مفسّر حنفی در قرن ششم . در490 در خوارزم متولد شد و در همانجا به تحصیل پرداخت . جز زمخشری * که بقالی از شاگردان سرشناس و مبرّز او بوده (سمعانی ، ج 2، ص 282؛ یاقوت حموی ، ج 19، ص 5؛ صفَدی ، ج 4، ص 340؛ لکنوی ، ص 162) در منابع از دیگر استادان وی نامی برده نشده است . او علوم معانی و بیان ، نحو و لغت را از زمخشری فراگرفت ، حدیث را هم از وی شنید و از عالمان نامی زمان خود شد. بقالی در 538، پس از مرگ زمخشری ، به عنوان عالمی جامع و همتای استاد خود، به جای او به تدریس پرداخت (صفدی ؛
یاقوت حموی ؛
لکنوی ، همانجاها؛
سیوطی ، ج 1، ص 215). یاقوت حموی (همانجا) اخلاق ، اعتقاد و دانش او را ستوده و آورده است که در ترسّل و نقد شعر نیز دست داشته است . از کتابهای منسوب به او مفتاح التنزیل در تفسیر قرآن ، تقویم اللسان در نحو، الاعجاب در اِعراب ، البدایة (الهدایة ) در بلاغت ، منازل العرب ، شرح اسماءاللّه الحسنی ' ، اسرار الادب و افتخار العرب قابل ذکرند (یاقوت حموی ؛
صفدی ،همانجاها؛
زرکلی ، ج 6، ص 335). درگذشت او را در جرجانیة خوارزم به سال 562 (سمعانی ؛
یاقوت حموی ؛
سیوطی ، همانجاها) و نیز در 561 (صفدی ، همانجا) نوشته اند.


منابع :
(1) خیرالدین زرکلی ، الاعلام ، بیروت 1986؛
عبدالکریم بن

(2) محمد سمعانی ، الانساب ، ج 2، چاپ عبدالرحمان بن یحیی معلمی یمانی ، حیدرآباد دکن 1383/1963؛
عبدالرحمان بن ابی بکر سیوطی ،

(3) بغیة الوعاة فی طبقات اللغویین و النحاة ، چاپ محمدابوالفضل ابراهیم ، قاهره 1384/1964؛
(4) خلیل بن ایبک صفدی ، کتاب الوافی بالوفیات ، ج 4، چاپ س . دیدرینغ ، ویسبادن 1394/1974؛
(5) عبدالحی بن عبدالحلیم لکنوی ، الفوائد البهیة فی تراجم الحنفیة ، کراچی 1393؛


(6) یاقوت حموی ، معجم الادباء ، مصر 1355ـ1357/1936ـ 1938، چاپ افست بیروت ( بی تا. ) .

/ عبدالله کیانی فرید /



اسم الکتاب : دانشنامه جهان اسلام المؤلف : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    الجزء : 1  صفحة : 1182
   ««الصفحة الأولى    «الصفحة السابقة
   الجزء :
الصفحة التالیة»    الصفحة الأخيرة»»   
   ««اول    «قبلی
   الجزء :
بعدی»    آخر»»   
صيغة PDF شهادة الفهرست