بادِسی ، منسوب به بادِس * که سه تن از بزرگان مراکش بدان نامیده شده اند:
1) ابو یعقوب یوسف زُهَیلی بادِسی ، عارف و حکیم قرن هشتم ، که در بیرون شهر مدفون است . مؤلف کتاب المقصدالشریف از او یاد کرده است (ص 146،218). ابن خلدون او را آخرین عارف بزرگ مراکش می داند (مقدّمه ، ج 2، ص 672؛ > تاریخ بربرها < ، ج 1، ص 230). لئوی افریقایی (1896، ج 2، ص 273، 1956، ص 274) به مزار او، که هنوز هم به نام سِیدی بویعقوب احترام می شود، اشاره می کند.
2) عبدالحق بن اسماعیل بادِسی ، که در 722/1322 در قیدِ حیات بوده و مؤلف مجموعه ای در شرح احوال اولیاءِ ریف است . این مجموعه ، موسوم به المقصد الشریف فی ذکر صلحاء الریف ، در دو تحریر به دست ما رسیده است که از لحاظ الفاظ با یکدیگر آشکارا اختلاف دارند؛ ترجمه و تعلیق ج .س . کولَن از این کتاب را در > آرشیوهای مراکش < ، ج 26، می توان یافت .
3) علی بن محمدالشیخ الوَطّاسی ، که کنیة معمولی او ابوالحسن بود ولی با نام تحبیب آمیز ابوحَسّون خوانده می شد. در جوانی ، پدرش او را به حکومت ریف منصوب کرد و او بادس را اقامتگاه خود قرار داد. پس از خلع از این مقام نیز این ایالت به اقطاع وی درآمد. در فاصلة سالهای 932ـ956 در بادس زیست و به همین دلیل بادسی لقب گرفته است . تاریخنگاران اروپایی او را «سلطان وِلِز» خوانده اند.
منابع :
(1) ـ Abd al- H ¤ ak ¤ k ¤ Ba ¦ dis ¦ â , "Al- Mak ¤ s ¤ ad al- Sharl ¦ f fl ¦ Dhikr S ¤ ulah ¤ a ¦ Ý al- Rl ¦ f", annotated trans. by G.S. Colin, Archives marocaines, xxv â (1926); (2) Ibn Khaldu ¦ n, Al- Muqaddima, traduction nouvelle, pre¨face et notes par Vincent Monteil, Beirut 1967-1968; (3) idem, Histoire des Beirut, tr. by de Slane, Algiers 1852-1856; (4) Jean Lإon l'Africain, Description de l'Afrique, ed. Schefer, Paris 1896-1898, french tr. ـpaulard, Paris 1956.