ضامن نيست؛ بر خلاف صورت اجراى آن در زمان غير معتدل.(4)

قصاص:در استحباب يا وجوب تأخير استيفاى قصاصِ اعضا از زمان گرما و سرماى شديد در روز تا زمان اعتدال هوا اختلاف است.(5)

اعتدال به معناى دوم در باب صلات آمده است.

بر نماز گزار واجب است در حال قيام(6)و نيز پس از ذكر ركوع، به حال اعتدال بايستد(7)( --> انتصاب)و پس از ذكر سجده نخست، به همان حالت بنشيند.(8)در اين حكم، تفاوتى ميان فريضه و نافله نيست؛ هرچند برخى متأخّران، ترك اعتدال را در نافله، موجب بطلان ندانسته‌اند.(9)

رعايت اعتدال در حال سجده مستحب است(10)( --> سجده).

اعتراض

اعتراض: اظهار نارضايتى و مخالفت كردن.

حكم اعتراض به لحاظ موارد آن متفاوت است. از آن به مناسبت در ابواب مختلف فقه سخن رفته است.

به طور كلّى اگر سخن يا عملى با همه شرايط لازم براى جواز صدور يا صحّت شرعى آن، از فرد صاحب صلاحيّتى صادر شود، اعتراض به آن جايز نيست، مانند سخن يا عمل معصوم عليه السّلام(1)( --> ائمّه)، حاكم شرع در صورتى كه خطاى او معلوم نباشد،(2)پدر و جدّ نسبت به كسانى كه برآنها ولايت( -->ولايت)دارند، مرد و زن آزاد و رشيد نسبت به جان و مالشان(3)( -->قاعده سلطنت)، قَيِّم و وصىّ نسبت به افرادى كه بر آنان حقّ قيمومت( -->قيمومت)و وصايت( --> وصايت)دارند و كسى كه از سوى ديگرى مانند مالك يا شارع يا كسى كه حقّ اذن دادن دارد مأذون باشد( --> اذن). بنابر اين ضابطه، اعتراض يكى از دو طرف دعوا به حكم قاضى‌اى كه علم به خطا و يا فسق او دارد صحيح و جايز

• (1)جواهر الكلام 21/ 296 ؛ المقنعة/ 287 و 705
• (10)تذكرة الفقهاء 3/ 196 .
• (2)جواهر الكلام 40/ 105
• (3)الخلاف 3/ 212 ؛ النهاية/ 609 ؛ شرائع الاسلام 2/ 473 ؛ الموسوعة الفقهية المُيَسَّرة 4/ 141 .
• (4)جواهر الكلام 41/ 343 ـ 344 ؛ المبسوط 7/ 17
• (5)جواهر الكلام 42/ 360
• (6)9/ 246 ؛ العروة الوثقى 1/ 634
• (7)جواهر الكلام 10/ 88
• (8)168
• (9)مستند الشيعة 5/ 202 ؛ جواهر الكلام 10/ 88