رباينده به نحو اختلاس و استلاب پس از گرفتن مال از او، تعزير(--> تعزير)مى‌شود و حدّ دزد(--> سرقت)و محارب(--> محاربه)بر او جارى نمى‌شود.(1)

اختلاط

اختلاط: آميختگى، در هم شدن دو چيز يا بيشتر.

اختلاط گاه مانند درهم شدن شير با آب ـ كه به آن امتزاج گفته مى‌شود ـ به گونه‌اى است كه قابل تشخيص و تميز نيست و گاه مانند درهم شدن گندم با برنج قابل تشخيص و تميز است. از آن به مناسبت در بابهايى نظير طهارت، صلات، خمس، شركت، وصيّت، نكاح، اطعمه و اشربه سخن رفته است.

مخلوط كردن تربت كربلا با كافور در غسل ميّت مستحب،(1)و به قول مشهور مخلوط كردن كافور با عطر، مانند مشك و عنبر در حنوط او( --> حنوط)مكروه است. قول ديگر، حرمت آن است.(2)

آثار:اختلاط به حسب موارد آثار گوناگونى دارد:

1. وجوب اجتناب:اختلاط غير قابل تميز گاه موجب اشتباه (شُبهه) مى‌شود، مانند اختلاط حيوان تذكيه شده با حيوان مرده كه به قول مشهور، در صورت محصور بودن شُبهه، پرهيز از همه آنها واجب است(3)( --> اشتباه).

2. رفع حرمت:پوشيدن لباس ابريشمى بر مردان جايز نيست، امّا اگر ابريشم با مواد ديگر آميخته شود، پوشيدن آن جايز است. ملاك در اين حكم، صدق عنوان اختلاط است؛ به گونه‌اى كه عرف، ديگر آن را ابريشم خالص نداند.(4)

3. ضمان:اگر امانت‌دار در مال امانتى تعدّى و آن را با مالى ديگر به گونه‌اى مخلوط كند كه قابل جدا شدن نباشد، ضامن است(5)( --> ضمان).

4. شركت:اختلاط دو مال به گونه‌اى كه از يكديگر تشخيص داده نشوند سبب قهرى شركت (و مالكيّت مشاع) است؛ خواه با اختيار و قصد صاحبان آن صورت گيرد يا اتّفاقى.(6)

5 . ابطال وصيّت:اگر كسى به چيزى مانند گندم مرغوب وصيّت كند، سپس

• (1)العروة الوثقى 1/ 415
• (1)جواهر الكلام 41/ 596 ـ 598 .
• (2)جواهر الكلام 4/ 188 ـ 191
• (3)مستند الشيعة 15/152
• (4)جواهر الكلام 8/ 114 و 134 ـ 135
• (5)الحدائق الناضرة 21/ 444
• (6)جواهر الكلام 26/ 284 ـ 291