اصوليان امر به اجتناب را در اخبار تثليث يا بر استحباب حمل كرده‌اند يا آن را به موارد شبهات موضوعىِ مقرون به علم اجمالى(--> علم اجمالى)مانند اشتباه يك ظرف آب نجس ميان دو ظرف و نيز موارد شبهات بَدْوىِ حكمى پيش از جست و جوى لازم از حكمِ مشتبه اختصاص داده‌اند.(2)

اخبار تحليل

اخبار تَحليل: روايات در بر دارنده حلّيت خمس و انفال براى شيعيان.

به اين اخبار براى حلّيت انفال(--> انفال)و نيز خمس(--> خمس)براى شيعيان در عصر غيبت، استدلال شده است. البته اقوال فقها در شمول و گستره اين حلّيت، مختلف است.(1)

اخبار تخيير

اخبار تَخيير: روايات بيان كننده تخيير مكلّف در عمل به هر يك از دو خبر متعارض.

به رواياتى كه بر تخيير ميان دو خبر متعارض در مقام عمل دلالت دارد، مانند{ ... بِأيِّهِمَا أَخَذْتَ مِن بابِ التَّسلِيمِ وَسَعَكَ}(1)اخبار تخيير گفته مى‌شود. از اين اخبار در اصول فقه ياد شده است.

به قول مشهور، چنانچه دو خبر در مقام بيان حكم مسئله‌اى متعارض باشند، مانند آنكه يكى به چيزى امر و ديگرى از آن نهى كند و هيچ كدام بر ديگرى ترجيح نداشته باشد، مكلّف در عمل به مقتضاى هر كدام، مخيّر است(2)( --> تعادل و تراجيح).

اخبار تَرجيح --> اخبار علاجيّه

اخبار تَسامُح -->اخبار مَن بَلَغ

اخبار تفصيل

اخبار تَفصيل: روايات بيان كننده حكم با تفصيل در موضوع.

گاه در بيان حكم موضوعى سه دسته

• (1)وسائل الشيعة 27/ 108
• (1)الحدائق الناضرة 12/ 428 ؛ جواهر الكلام 16/ 134 ـ 141 .
• (2)اصول الفقه 2/208 .
• (2)فرائد الاصول 2/ 20 و 82 ـ 87 ؛ مصباح الاصول 2/ 299 .