بنشيند و زانوهاى خويش را از زمين بلند كند و به هم بچسباند ـ بر زن، مستحب است.(2)ليكن براى مرد در حال سجده، تجنيح(--> تجنيح)و در حال نشستن تورّك(--> تورّك)مستحب است.(3)

احتكار

اِحتكار:انبار كردن موادّ غذايى خاص به انگيزه افزايش قيمت آنها.(1)

به ذخيره كردن موادّ غذايى براى خود يا خانواده يا امرى ديگر احتكار گفته نمى‌شود.(2)احتكار كننده را «مُحْتكِر» گويند. از اين عنوان در باب تجارت سخن گفته شده است.

موارد احتكار:به قول مشهور، احتكار تنها در گندم، جو، خرما، كشمش و روغن ثابت است.(3)ثبوت آن در روغن زيتون و نمك اختلافى است؛ هرچند بسيارى از فقيهان، احتكار را در روغن زيتون ثابت دانسته‌اند.(4)احتكار اگر به قصد اضرار به مسلمانان باشد يا موجب اختلال درنظام زندگى اجتماعى آنان شود، بى شك حرام است؛(5)البته نه به عنوان احتكار، بلكه به عنوان ثانوى يعنى حرمت اضرار به مسلمانان يا حرمت ايجاد اختلال در نظام زندگى آنان. از اين جهت فرقى در حرمت بين موارد ذكر شده و جز آن از موادّ غذايى و غير غذايى از چيزهايى كه در زندگى به آن احتياج است، نيست. موضوع احتكار جايى است كه موادّ غذايى ياد شده به قصد گران شدن، در عين نياز داشتن مردم، بدون رسيدن به حدّ اضطرار انبار شود.(6)

حكم تكليفى:در كراهت يا حرمت احتكار اختلاف است.(7)

در اينكه حرمت يا كراهت احتكار مشروط به خريدن و انبار كردن است يا مطلق انبار كردن ـ هر چند آن را نخريده باشد ـ اختلاف است.(8)همچنين در اينكه در تحقّق احتكار، نياز مردم ملاك است يا گذشت زمان، يعنى سه روز در ايّام گرانى و چهل روز هنگام ارزانى، اختلاف مى‌باشد. قول نخست، قول اكثر فقيهان است.(9)

• (1)الحدائق الناضرة 18/ 58
• (2)مستند الشيعة 14/ 50
• (2)العروة الوثقى 1/ 702
• (3)الحدائق الناضرة 18/62 ؛ جواهر الكلام 22/ 481
• (3)683 .
• (4)كتاب المكاسب 4/ 369
• (5)جواهر الكلام 22/ 480
• (6)481
• (7)مهذب الاحكام 16/ 32 ؛ كتاب المكاسب 4/ 363 ؛ تحرير الوسيلة 1/ 502
• (8)مستند الشيعة 14/ 50 ؛ كتاب المكاسب 4/ 371
• (9)الحدائق الناضرة 18/ 63 ؛ جواهر الكلام 22/ 483