{السَّبُعُ إِلاَّ مَا ذَكَّيْتُمْ...}مُخَصِّص آيه اباحه(--> آيه اباحه)و بيان تفصيلى حرمت چهارپايانى است كه در آيه نخست سوره مائده به اجمال آمده است.

در آيه، يازده چيز حرام شمرده شده است:

1. مردار.

2. خون.

3. گوشت خوك.

4. حيوانى كه هنگام ذبح آن نامى جز نام خدا بر آن برده شده است.

5 . حيوان خفه شده.

6 . حيوان مرده به ضرب چوب و سنگ (موقوذه).

7. حيوان مرده به سبب افتادن از بلندى (متردّيه).

8 . حيوان مرده به سبب شاخ خوردن (نطيحه).

9. آنچه درندگان از آن خورده‌باشند، مگر به موقع ذبح شده باشد (قبل از مردن).

10. آنچه براى بتها ذبح شده است.

11. آنچه كه با ازلام(--> ازلام)تقسيم شده باشد.(1)

بر اساس اين آيه، خوردن محرّماتِ ياد شده هنگام اضطرار(--> اضطرار)و به اندازه رفع نياز جايز است.(2)

از جمله{ إِلاَّ مَا ذَكَّيْتُمْ}استفاده شده كه حيوانات حرام گوشت، مانند درندگان كه در حال حيات پاكند، بعد از مرگ نيز در صورت وقوع ذبح بر آنها پاكند و نيز خوردن هر چه كه عنوان غير مذكّى بر آن صادق باشد، حرام است.(3)

مشهور با استناد به اينكه در اين آيه، حرمت به ذات اشياى مذكور نسبت داده شده، هيچ گونه تصرّفى را در محرّمات ياد شده جايز نمى‌دانند، امّا برخى معتقدند تحريم هر چيزى، بسته به نوع استفاده از آن است. از اين رو، حرمت مناسب با مردار، خون و گوشت خوك، خوردن آن است، نه هر گونه تصرف.(4)

آيه حفظ -->آيه غضّ

آيه حلائل -->آيه تحريم

• (1)زبدة البيان/ 786 ـ 787
• (2)788
• (3)عوائد الأيّام/ 213 ؛ المعتبر 1/ 466
• (4)كنز العرفان 1/ 96 ـ 97 ؛ مختلف الشيعة 6/ 132 ؛ مصباح الفقاهة 1/ 138 .