در حقيقت خاصيت حوادث اجتماعى چنين است، هنگامى كه جامعه در اداى رسالت خود كوتاهى كند و براثر آن قانون‌شكنيها و هرج و مرجها و ناامنى‌ها و مانند آن به بار آيد نيكان و بدان در آتش آن مى‌سوزند و اين اخطارى است كه خداوند در اين آيه به همۀ جوامع اسلامى مى‌كند و مفهوم آن اين است كه افراد جامعه نه تنها موظفند وظايف خود را انجام دهند، بلكه موظفند ديگران را هم به انجام وظيفه وادارند، زيرا اختلاف و پراكندگى و ناهماهنگى در مسائل اجتماعى موجب شكست برنامه‌ها خواهد شد و دود آن در چشم همه مى‌رود.

اين حقيقت را به بيان ديگرى نيز مى‌توان روشن ساخت و آن اين كه: نيكان جامعه وظيفه دارند كه در برابر بدان سكوت نكنند اگر سكوت اختيار كنند در سرنوشت آنها نزد خداوند سهيم و شريك خواهند بود.

چنان كه در حديث معروفى از پيامبر (ص) نقل شده كه فرمود:

«خداوند عزّ و جلّ هرگز عموم را به خاطر عمل گروهى خاص مجازات نمى‌كند مگر آن زمان كه منكرات در ميان آنها آشكار شود و توانايى بر انكار آن داشته باشند در عين حال سكوت كنند در اين هنگام خداوند آن گروه خاص و همه توده اجتماعى را مجازات خواهد كرد[1]». (ج 386/1، ج 130/7-131 و منابع ديگر)

خَصاصَة: (حشر/ 9.)[*]

مشتق از «خصاص» (بر وزن اساس) به معنى شكافهايى است كه در ديوار خانه به وجود مى‌آيد (خصاص البيت) و از آنجا كه فقر در زندگى انسان ايجاد شكاف مى‌كند از آن تعبير به «خصاصة» شده است.

آيۀ مورد بحث به سه توصيف كه بيانگر كل روحيات انصار مى‌باشد اشاره مى‌كند و مى‌گويد:

[1]تفسير المنار، ج 638/9.

[*]... يُحِبُّونَ مَنْ هٰاجَرَ إِلَيْهِمْ وَ لاٰ يَجِدُونَ فِي صُدُورِهِمْ حٰاجَةً مِمّٰا أُوتُوا وَ يُؤْثِرُونَ عَلىٰ أَنْفُسِهِمْ وَ لَوْ كٰانَ بِهِمْ خَصٰاصَةٌ‌...«... انصار كسانى را كه به‌سويشان هجرت كنند دوست مى‌دارند و در دل خود نيازى به آنچه به مهاجران داده شده احساس نمى‌كنند و آنها را بر خود مقدم مى‌دارند، هرچند شديدا فقير باشند...» حشر/ 9.