نه تنها نمى‌توانند شما را در گرفتاريها يارى دهند، بلكه اگر بخواهد همانها را مأمور عذاب و نابودى شما مى‌كند، مگر آب و باد و خاك و آتش، خدمتگزار و اركان حيات شما نيستند؟ ولى خداوند همينها را مأمور نابودى اقوام سركش ساخت و نيز تاريخ بسيار به خاطر دارد كه نزديكترين افراد به پادشاهان و فراعنه و گردنكشان، عامل مرگ آنها شدند و در تاريخ معاصر هم بسيار ديده شده كه وفادارترين نيروهاى دولتها بر ضد آنها قيام كردند و نابودشان ساختند! بعضى از مفسران واژۀ «جند» را در آيۀ مورد بحث به معنى «بتها» گرفته‌اند كه آنها هرگز در قيامت قادر به يارى مشركان نيستند، ولى ظاهر اين است كه آيۀ، مفهوم وسيعى دارد كه بتها يكى از مصاديق آن است. واژۀ «جند» در جمع: اجناد و جنود است و در قرآن «جنود» آمده است. (ج 176/2، ج 345/24.)

منظور از «جنود آسمان و زمين» چيست‌؟

«وَ لِلّٰهِ جُنُودُ اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ اَلْأَرْضِ‌...»«لشكريان آسمانها و زمين تنها از آن خداست...» فتح، آيات 4 و 7.

جملۀ مذكور كه بيانگر عظمت قدرت خداوند است دو بار در سورۀ فتح ذكر شده است يك‌بار در ذيل مقامات و مواهب اهل ايمان، و يك‌بار در ذيل مجازات منافقان و مشركان، تا روشن شود خداوندى كه تمام جنود آسمان و زمين تحت فرمانش قرار دارند هم قدرت برآن دارد كه موج درياى رحمتش شايستگان را هرجا باشند شامل شود و هم توانايى بر اين دارد كه هرگاه آتش قهر و غضبش زبانه كشد مجرمان را كه قدرت فرار از آن نيست به كيفر رساند! «جنود آسمان و زمين» معنى وسيعى دارد كه هم لشكريان فرشتگان الهى را شامل مى‌شود و هم لشكريانى همچون صاعقه‌ها، زلزله‌ها، طوفانها، سيلابها و امواج و نيروهاى نامرئى ديگرى كه ما از آن آگاهى نداريم، چرا كه همۀ آنها جنود الهى هستند و سر بر فرمان او دارند. (ج 35/22-36.)