جنب: (مائده/ 6.)[**]

مصدرى است كه به معنى «اسم فاعل» آمده و در اصل به معنى «دور شونده» است، چرا كه از «جنابت» گرفته شده: «جنب، يجنب، جنابة/دور شدن، بيگانه شدن).

بنابراين اگر شخص «جنب» (كسى كه با زنان مباشرت كرده) به اين عنوان ناميده مى‌شود براى آن است كه بايد در آن حال از نماز و توقف در مساجد و مانند آن دورى كند[***].

كلمۀ «جنب» هم بر مفرد و هم بر جمع و هم بر مذكر و هم بر مؤنث اطلاق مى‌شود و اطلاق«... وَ اَلْجٰارِ اَلْجُنُبِ‌...»(نساء/ 36) و همسايۀ دور (بيگانه)، غير خويشاوند، در مقابل:«... وَ اَلْجٰارِ ذِي اَلْقُرْبىٰ‌...»(نساء/ 36.) كه به معنى همسايۀ نزديك (خويشاوند) است، به همين مناسبت است. (ج 288/4.)

جانب: (فصّلت/ 51.)[****]

در اصل از مادّۀ «جنب» به معنى «پهلو، ناحيه، يك طرف بدن انسان» است و گاه

(از بستر، كنايه از برخاستن از خواب و پرداختن به عبادت پروردگار در دل شب است)» الم سجده/ 16.

[*] براى اطلاع بيشتر دربارۀ «جنب اللّه و تفريط در آن» به جلد 19 صفحه 514 تفسير نمونه، زير عنوان «نكته‌ها» مراجعه فرماييد.

[**]... وَ إِنْ كُنْتُمْ جُنُباً فَاطَّهَّرُوا...«... و اگر جنب باشيد خود را بشوييد (غسل كنيد)...» مائده/ 6.

[***]... وَ لاٰ جُنُباً إِلاّٰ عٰابِرِي سَبِيلٍ حَتَّىٰ تَغْتَسِلُوا...«(اى اهل ايمان هرگز در حال مستى به نماز نياييد تا بدانيد چه مى‌گوييد) و نه در حال «جنابت» مگرآنكه مسافر باشيد تا وقتى كه غسل كنيد...» نساء/ 43.

[****]وَ إِذٰا أَنْعَمْنٰا عَلَى اَلْإِنْسٰانِ أَعْرَضَ وَ نَأىٰ بِجٰانِبِهِ‌...فصلت/ 51.