ب‌ن‌ى

بِنٰاءً‌:(مؤمن/ 64.)[*]

چنان كه «ابن منظور» در «لسان العرب» مى‌گويد، به معنى خانه‌هايى است كه اعراب باديه‌نشين از آن استفاده مى‌كردند، مانند خيمه‌ها و سايبانها و نظاير آن.

با توجه به آيۀ مورد بحث، تعبير جالبى است كه آسمان را به خيمه‌اى تشبيه كرده كه اطراف زمين را گرفته است (البته منظور از «آسمان» در اين جا بيشتر همان جو و هواى فشرده‌اى است كه گرداگرد زمين را فراگرفته و همچون خيمه‌اى بر تمام كرۀ زمين كشيده شده است). (ج 158/20.)

بُنْيٰانٌ‌:(توبه/ 109.)[**]

آيۀ مورد بحث و آيات قبل و بعد از آن دربارۀ گروهى از منافقان است كه براى تحقق بخشيدن به نقشه‌هاى شوم خود اقدام به ساختن مسجدى در مدينه كردند كه بعدا به نام «مسجد ضرار» معروف شد.[***]

كلمۀ «بنيان» مصدرى است به معنى «اسم مفعول» يعنى بنا و ساختمان، و آيه مى‌فرمايد:

«آيا كسى كه بناى آن مسجد را بر پايه تقوا و پرهيز از مخالفت فرمان خدا و جلب خشنودى او نهاده است بهتر است، يا كسى كه شالوده آن را بر لبۀ پرتگاه سستى در كنار دوزخ نهاده كه به زودى در آتش جهنم سقوط خواهد كرد!».

[*]اَللّٰهُ اَلَّذِي جَعَلَ لَكُمُ اَلْأَرْضَ قَرٰاراً وَ اَلسَّمٰاءَ بِنٰاءً‌...«خداوند كسى است كه زمين را براى شما جايگاه امن و مطمئن قرار داد و آسمان را همچون سقفى (بالاى سرتان)...» مؤمن/ 64.

[**]أَ فَمَنْ أَسَّسَ بُنْيٰانَهُ عَلىٰ تَقْوىٰ مِنَ اَللّٰهِ وَ رِضْوٰانٍ خَيْرٌ...«آيا كسى كه شالودۀ آن (مسجد) را بر پرهيز از خدا و خشنودى او بنا كرده بهتر است (يا كسى كه اساس آن را - مقصود مسجد ضرار است - بر كنار پرتگاه سستى بنا كرده كه ناگهان در آتش دوزخ فرومى‌ريزد؟)...» توبه/ 109.

(***) براى كسب اطلاع بيشتر دربارۀ «مسجد ضرار» رجوع فرماييد به تفسير نمونه، جلد 8 صفحه 134 تا 146.