بايد توجه داشت كه آيات قرآن هرچند در مورد خاصى نازل شده باشد، مفاهيم جامعى دارد كه مى‌تواند در اعصار و قرون بعد بر مصداقهاى كلّى‌تر و وسيع‌تر تطبيق شود.

درست است كه در آيۀ مورد بحث، مخاطب قوم شعيبند، و منظور از«بَقِيَّتُ اَللّٰهِ‌»سود و سرمايۀ حلال و يا پاداش الهى است، ولى هر موجود نافع كه از طرف خداوند براى بشر باقى مانده و مايۀ خير و سعادت او شود،«بَقِيَّتُ اَللّٰهِ‌»محسوب مى‌شود.

تمام پيامبران الهى و پيشوايان بزرگ«بَقِيَّتُ اَللّٰهِ‌»اند.

تمام رهبران راستين كه پس از مبارزه با يك دشمن سرسخت براى يك قوم و ملت باقى مى‌مانند از اين نظر«بَقِيَّتُ اَللّٰهِ‌»اند.

همچنين سربازان مبارزى كه پس از پيروزى از ميدان جنگ بازمى‌گردند آنها نيزبَقِيَّتُ اَللّٰهِ‌»اند.

و ازآنجا كه مهدى موعود عليه السّلام آخرين پيشوا و بزرگترين رهبر انقلابى پس از قيام پيامبر اسلام صلّى اللّه عليه و آله و سلّم است يكى از روشنترين مصاديق«بَقِيَّتُ اَللّٰهِ‌»مى‌باشد و از همه به اين لقب شايسته‌تر است، بخصوص كه تنها باقيمانده بعد از پيامبران و امامان است[*]. (ج 203/9 و 204.)

باقيات صالحات: (كهف/ 46.)[**]

گرچه جمعى از مفسران خواسته‌اند مفهوم «باقيات صالحات» را در دايرۀ خاصّى، مانند نمازهاى پنج‌گانه يا ذكر سبحان اللّه و الحمد للّه و لا اله الّا اللّه و اللّه اكبر، و امثال آن محدود كنند، ولى روشن است كه مفهوم اين تعبير آن‌چنان وسيع و گسترده است كه هر فكر و ايده و گفتار و كردار صالح و شايسته‌اى كه طبعا باقى مى‌ماند و اثرات و بركاتش در اختيار افراد و جوامع قرار مى‌گيرد، شامل مى‌شود.

[1]به نقل از تفسير صافى، ذيل آيۀ مورد بحث.

[*] دراين‌باره زير عنوان: «اولو بقيّة چه كسانى هستند؟» در مادّه «اول» نيز گفتگو كرده‌ايم.

[**]اَلْمٰالُ وَ اَلْبَنُونَ زِينَةُ اَلْحَيٰاةِ اَلدُّنْيٰا وَ اَلْبٰاقِيٰاتُ اَلصّٰالِحٰاتُ خَيْرٌ عِنْدَ رَبِّكَ ثَوٰاباً وَ خَيْرٌ أَمَلاً.«مال و فرزندان، زينت حيات دنيا هستند، و باقيات و صالحات (ارزشهاى پايدار و شايسته) ثوابش نزد پروردگارت بهتر و اميدبخش‌تر است» كهف/ 46.